पुरान जबानक् बात हो । एक्ठो गाउँ रहे । उ गाउँमे एक्ठो कुट्नी बुर्हिया फेन बैठे । डसिया आइ लागल रहे । बुर्हिया डसैंहियाँ सामाजामा करक् लाग डारु बैठाइक् लाग सुरसार करल । डारु चुहाइक् लाग काठी करे बनुवँम् गैल । ओहाँ उ एक्ठो सुखाइल रुख्वा भेटाइल । उ मनमने सोंचल इहे रुख्वा काट्के डारु चुहैम । उ रुख्वा बरा पुरान रुख्वा रहे । उ रुख्वामे मैना, सुग्गा, बघुवा ओ सुरा बसेरा बनैले रहिंट । ओइनके बासस्ठान ओहे रुख्वा रहिन ।

एक दिन कुट्नी बुर्हिया ओहे रुख्वा काट्के डारु चुहाइ भिरल । जब साँझ हुइल टे सब जे बसेरा लेहे आइ लग्लैं । सबसे पहिले मैना आइल टे डेखल अपन घर रलक रुख्वा जरट । उहि डेख्के बरा सोच पर्लिस । उ बहुट सोचल ओ कहल मोर घर डुवार सारा जरगैल । आब मै किल जिके काकरुँ इहिसे इहे आगिम कुड्के मुले ठिके बा कहिके आगिम कुड्जाइठ् ।

एकघचिक रहिके सुग्वा आइल उहो फेन अपन बसेरा जरट डेखके आगिम कुड परल । फेन एक घचिक रहिके बघुवा आइठ । उ फे सारा घर जरट डेखके खिसैक् मारे आगिम कुड्जाइठ् । ओस्टेक दिन भरिक डट्करल सुरा आइठ उहो फेन डेखठ सारा घर जरठ । उ फे सारा संघरियन मरल डेखके ओहो फेन कुड्के चलागैल । बुर्हियक् डारु आउर डट्के टर टरहिक् चुहे लग्लिस ।

ओहोर डसिया फेन आगैल घर घर । बुर्हिया अपन डेउ डुर्गनहे छाँकि बुँडिफे चर्हाइल । डसिया माने अउइयन फेन ओहे डारु पियक् डेहल । मनै एक गिलास पिलैं टे मैनाहस बोले लग्नै । जब डुसरा गिलास पिलैं टे मनै सुग्गाहस टाँइ टाँइ बोले लग्नै । ओस्टेक जब टिसरा गिलास पिलैं टे पुरा बाघहस् गर्जे लग्नै । महिहस कोइनै करे लग्नै । झगरा लराइ करे लग्नै । टब जाके चार गिलास लग्लिन टे गोराफे अरगराइ नैलग्लिन । फेच्कुर ओच्कुर आइ लग्लिन । कोइ अपन घरे पुगे सेकल टे कोइ डगरिम ढन्मना गैल । अस्टे मनैंनके कुक्कुर मुहेम मुट्ठिन टे भइल सम्ढी भइल कठैं ।

अइसिके डारु पिलक् कारन मैना, सुग्गा, बघुवा ओ सुरिनके गुन मनैनमे सर्लिन । टबमारे मनै डारु पिठैं टे ना होस रठिन ना जोस । ना टे डिमाक् । टबमारे मनै बौरैठैं । खिस्सा ओराइल । हँसिया लेबो कि बेंट । मै टे बेंट लेम । टोहाँर ओ मोर हुइ सडाडिन भेंट ।
सागर कुश्मी
(लेखक हरचाली साहित्यिक त्रैमासिकके प्रकासक ओ प्रधान सम्पादक हुइँट् ।)