बरघरयक ह्याँगा

शेखर दहित
३ जेष्ठ २०८०, बुधबार
बरघरयक ह्याँगा

कथा

बरघरयक ह्याँगा

चैल्हान बडलपुरह्या डाडुह भौजिक उटुङ्ग बिलोज ओ लेहंङ्गा घालल डेख्क अचम्भुक लागल । उ कपारिम सिर्हट्ठा ओ भारिनक परट्वा बोक्ल रह । ठेक्नम गग्रिक पानि फें रहिस् । डिङ्गलिस् डिङ्गलिस् खेट्वा टकैल रह ।

डान्चे डुर पुग्नु । डौलटान फगुवा काकुह फे ओस्ट भेसम डेख्नु । उ काकिक ठेँठ्वक उज्जर गोन्या, ढन्ढहा रंङ्गिक बिलोजिक उप्परसे खर्कि फे बहन्ल रहँै । सड्ड काकिक जस्ट सप्रल रना, लाल झोबन्हा, टुल्या रंगिक भारिनक टिक्लि, छाटिसम झौहार गुरिया ओ हाँठभर लाखक चुरिया फें घल्ल रह । कपारिम भारि बट्लक भाट, कखौरिम एक गछ्वा टठ्या डब्ल झन्डरमन्डर कर्टि उ फेकल्वा डेह जाइटह साइड ।

डख्नान ढुपहर््वा पुग्नु । ओहर डख्नान बरापु मेहरि भेसम भाट भटौर लेक खेट्वाओर सोभ्रmल रहँै ।
यि सब डेख्ख सप्नाइहस् लागल । आँख डरडर डरडर मिस्नु, चिप्रार आँख उँघार खाँेज्नु कि मै सप्ना डेख्टुँ कैख ।
घर पिच्छ, सब मर्डन जल्यावन्क लुग्गा लट्टि घाल घाल निक्रल डेख परठ । केव्रmो केव्रmो ट बिलोज टनटन होक बिना गोडाम लगैल, आघ सारा भ्वाँङ्गा खुल्ला । बिरर टिरर छाटिमका भुट्ला डेखैना ।
केव्रmो गोन्या उटुङ्ग होक ठिँउन्हिक उप्पर टङ्गल । किउ ट आपन चुट्टिम झोबन्हक झोटि पार्क अग्घ्रान ओहर्ल । एकओर सैयर लाग डेख्क डोसरओर अचम्भ । आझ का डेखक पर्टा ? जौन फें मर्ड, सब मेहरि भेसम ।

गाँरिगाँरि खेट्वा पुग्नु । ओहर और छन्डिक लजारा हेर मिलल् ।
बिस्टान काकि, काकुक पट्रक कट्टु ओ डैनाहा झुल्वा घल्ल रहि । उप्परसे गम्छक पक्टा पार्ख गमागम भिस फाँकट । बडलपुर्हान भउजि, डाडुक खलैटिवाला झुल्वा ओ कट्टुक उप्पर लुङ्गी लट्पटाक मेर्वा कसट डेख्नु ।

मनमन ढ्यार बाट खेलैनु । कि जुग बिल्टटा कैख । सब मरड, जन्यावन्क कामम भिरल, ओस्हक जन्यावन फें मर्डनक कामम डटल । यि हुइलसे मजा ट हुइना रह कहुँ । कि घरक चुल्हिचौका, अङ्गना, गोबर, पसपौहासे लेक खेट्वक कामसम कैसिक जन्यावन सहल बाट । कमसे कम ठारुन ट बिचार करटँै ।
ठारु कैसिक खेटिकिसान, घरक जुम्मेडारि, खर्चापर्चा जुटैना, बेडबेगारि कैसिक कर्ठ कना जन्यावन फें बुझ्ट । मर्डन ओ जन्यावन्क कामम कट्रा लिरौसि ओ कट्रा मुस्किल बा कना बाट साइड आझ डुनु परानि जानल हुइहिँ ।

कारिबड्रि उम्र लागल रह । चारुवर कैँया कुच्चिल बड्रि डेख पर । उप्पर महा टिङ्गा बड्रि डौर, टर भुँइयम सिट्टर छाँहि होजाए । खेट्वम काम करुइया सब मनै उप्पर लिल्हार करा करा खोब फुँन्याइठ ।
“आब ट बौखाआइ रु…। बर्खा आब यि ढर्टि लोकहँ भिजाइ ।”
किउ आपन रिस डेखाँइट, “यि राँ¥या बर्खा ! अट्रा डिन कहाँ मरल रह ।”

सबजे आपन आपन बाटम भुलल रहँै । कमासुन आपन सुम्रिम काम्म डटल रहँै । उ सालिक बर्खा अचम्भुक रह । ढर्टि जल नैपाक भुकभुक रह । ढ्यार खेट्वा डरारा फाँटल रह । ढर्टि आँखर होक ढ्यार खेट्वम चिर्कल रह । हरक फार उँइरक उप्पर उप्पर सिर्रसिर्र सिर्रसिर्र रप्ट । सेउ कराक गाँजा लगैलसे पसपौहा गुल्यार होजाइँठ । ओहमार ढ्यार किसान्नक खेट्वा डरैया पला रहिन । ढ्याला, च्याँडा फ्वार नैसेक्ना रह ।

किसान्नक बुइल ब्याँर हर्ड्यार बिल्ग । उहमार सिट्टर बड्रि डेक्क सारा किसान खुस बिल्गँै । उ डिन बड्रि खोब गुरगुराइल । उप्पर उप्पर बड्रि बरा टेज उरल । जस्टक आइल ओ ओस्टक आस भरोसा डेखाक पच्छिउँ बंगाल चलगैल ।

फेर्काे सारा किसान मन मार लेल । किउ भिस फँकैटि मुरि पकर्क मेर्वम बैठ गैल । किउ ठेँक्नम हाँठ ढैल बड्रि पच्छिउ जाइट हेर्ल । आपन आपन पाला ओस्री खोब सरप्ल ।
बिस्टान काकु कहँठ, “यि बर्खक आस नैरहिगैल । आब यी साल ब्वारा कर्ना सिवाइ कुछ उपाइ नैहो ।”
किउ कह यि साल बर्खा नैलगाइ मिलि ट मसिउरा कैसिक भरम । किउकह, असौंक बर्खा नैलगैल्से मन्ल्ही छाइक भ्वाज कैसिक कर्ना हो । किउ कह, यि भुट्टिम लानल गुँइयनक साँवा कैसिक भर्ना हो । सब कमैया, कोड्रौहा किसान आपन आपन भेल्खम रहँै । केव्रmो समस्या किउहुँसे कम नैरह ।

उ डिनफें फग्ना बरापु मिच्छाक हरजुवा कँढ्याक घर लौट गैलरह । किसान्नक आसभरोसा डिनपर डिन टुट्टि जाइटहिन ।
बेरिजुन हुइल । बर्खक चिन्टासे किउ बेरि खाइल ट किउ जलक सुर्टम ।
एक बगाल ठारु सब नंग्ट । शरिलम एकटाग ड्वारा नैरहिन । किउ अङ्गनम लोट लग्ल, किउ उप्परसे जल डारठ ओइन्म । नङ्गट डेख्ख हुइ साइड, डाइ हालि हालि डिआ फुँक्क भिट्टर पेल गैलि ।
“पानि डेउ कि ढानि डेउ, पानि डेउ कि ढानि डेउ । गोँवगाँ, गोँवगाँ, गोँवगाँ ।”
डाइ भिट्टर पन्छिम पन्याइल गग्रि लान्क अङ्गनम घोप्टया डेलि । मेघ्वा बलन ठारु लोट्लोट अङ्गना रप्टाहुर कैडर्ल । उ बगाल बाल्टिम एक जोहर््या बेँङ्गफें पकर्ल रहँै । बेँङ्ग लेल हमार पिखाँहुसे डोसर घर पेल्ल ।

यी सब खिढा म्वाँर लाग लौव रह । डाइसे पुछ डर्नु ।
डाइ कहल रहिँ, “यि बर्खा बेँङ्गफें एक्को नैबोल्ल हुइट । बेँङ्ग बोल्लसे यइन्क बोलि इन्ड्रा भगन्वा सुन्लसे यि ढर्टि लोकह पानि बरसाइट हुँ । यिह आस भरोसासे मनै अप्न मँेघि बन्क बोल्ठ । ”
डाइक बटाइल अन्सार मेघ लोट्ना मै पहिल्चो डेख्नु । हुव्रm मेघहस अवाज निकार खोजँै । सारा अङ्गना चिल्हा करा डारँै । किउ ट रप्टाहुर कराइक लाग हिल्हा माटि, गोबरफें फचक डेँहठ ।
गाउँक किसानन जलक पठ हरेक मेरिक खिँढा करट डेख्नु टब्बु फें उ राट पानि नैगिरल ।
डोसर बिहन्य, फकलपुर्हान बुडि घर आइल रहि । उ सब डिन्से फरक बिल्गी । सुरुम ट मै हाँसी नैठाम्ह सेक्नु । खिट्खिटा डर्नु । उ बुडक माफिक भेसम रहि । कर्खासे म्वाँछ बनैल रहि । ढकढक उज्जर ढोटि, उज्जर बुसट, कँन्ढय ढर्काहा रुमाल, झाँेटि नुकाक बुडुक टोपि फें घल्ल रहि । साइड, उ डाइह गोचार आइल रहि ।

एकजे डुजे कर्टि सारा घरसे जन्याँवन आपनआपन मर्डन्क भेस घालघाल बाहिर निक्रल रहँै । किउ पइन्टर, किउ ढोटि, किउ अँगुच्छा बहन्ल बिल्गैँ ।
बिच्घरान भउजि, डाडुक पइन्टर घालल डेख्क महिन महाजोर्से हाँसि लागल । हुँकार सुखल पुट्ठा ट पइन्टरिम हेरागैलिन । पाछओर पइन्टर मुच्क्याइल रहिन । पइन्टर ठेकनम नैअट्कलिन, ठिक नैलाग्क लारासे बहन्ल रहि । केक्रो पइन्टर भुँइयम घिस्याइक डर ढ्यार मोहरि उस्कैल रहँै । किउ झुल्वक बौल्हा नम्मा होक उप्पर पख्रासम कराक उस्कैल रहँै । किउ ट मर्डनके झुल्वम हेराइल बिल्गँै । केव्रmो टोपिभारि होक जम्मा लिल्हार टक छोपजाइन । सबजे गाउँ चौर्हम जुट्क सल्लाह पर्ल । ओइन्क टिक्रा गाउँ जैना सल्लाह हुइलिन ।

घामक डर किउ छट्टुर ओहर्ल रहँै ट किउ कपारिम छट्रि ढर्ल । सारा बगाल गुर्रगुर गुर्रगुर गाउँम पेल गैल । ओइन डेख्क गाँउ कुक्कुर हिँँउहिँउ हिँउहिँउ भँुकट । सुअरमाकर चोँच्चाक ठार भुट्ला कराइँठ । घाँरिम बाँढल गैया भैसि जल्कठ । गाउँक मनै सब सुनघँुन पागैल । हुक्र आपन आपन हालिहालि हरफार, जुवा, फहर््वा, ह्याँगा नुकाइ लग्ल । सारा बगाल बरघरयक घर पेलपेला गैल । बरघरयक कमैयन ह्याँगा नुकैटि नुकैटि सब जन्याँवन ह्याँगा छिन डर्ल ।

बरघरयक ह्याँगा आपन गाउँ लैअन्ल । सारा गाउँहल्ला फैलगैल । टिक्रा गाउँक ढिँरगगरा बरघरयक ह्याँगक बाट । ड्वासर डिन टिक्रा गाउँक जन्नि हमार गाउँ छिरल रहैँ । सबजे हमार गाउँक जन्यावन जस्ट मर्डनक भेसम सजल रहँै । हुक्र बरघरयक ह्याँगा छुटाइ आइल रहँै । ह्याँगक पठ डुइ गाउँक टकरपकर पर गैल । हमार गाउँम जन्यावनसे खोब बाझिक बाझा कर्ल गिटम । गिट भुँइयम गिर नैपैटि उप्परसे खपोट लेहँठ ।
“पुरुवसे उमरल कारि बड्रीया रे ऽऽऽऽ , सिट्टर जुर छहिया ”
“गाउँके ढानी हेरटी मुस्की मारैं ऽ ऽऽऽ, मोर जियरा लोभावँई ।”

ड्वासर गाउँक मनैफें उन्नइससे बिस का कम टट्ल जवाफ पच्चपच्छह लौटा डारँै ।
“सावना भाडउ जैसीक पानी बरसैं रे ऽ ऽऽऽ ओस्टह बन्वाँ लहराए”
“गाउँक छैला जट्रा मैयाँ करंै ऽऽऽ ओट्रै मैयाँ बाझ ।”

रंङ्गरंह्यट सुन्टि सुहावन सजना गाइँठ । कबु कबु ट फुहर फुहर बाटसे सजना गाइट ओ बहाज जाइँठ । गाउँक मनै पानि पियस्ल हुइहि कैख टोटिहा करुवम पानी पन्याक डेह आइँठ । हुक्र फें गिटम जवाफ लौटाइँठ ।
“ना मै पिबु इङ्गली, ना मै पिबु ढिँगुली रे ऽऽऽऽ मै पिबु ब्याहो कुँवक पानि ऽऽऽऽ”

गाउँक मखरहा मनै माखुरसे मेज्मानि कर खोजठ । डाँरि माँखुर डेह खोजठ, टब्बु सारा डाँरि माखुरिक डब्बि घुमा डेहँठ ।

“ना मै पिअबु मुर्रा आ रे ऽऽऽ, ना मै पिअबु ढुर्रा आ”
“मै पिअबु गुरहि मखुअवा ऽऽऽ, कि मई सहरा महकईबु ।”

ठाँर्हि गोर डेख्क गाउँक मनै बैठ्ना अर्जि करठ । पन्ह्वाँडार गोन्ड्री खट्यम बिछाइट टब्बु फें बैठक मन नैकरँठ । गिटम जवाप डेहँट ।

“ना मै बैठअबु ईलिमिली रे ऽऽऽ ना मै बैठअबु झिलिमिलि”
“मै बैठअबु लाली रे पलंग्वा ऽऽऽ………

किउकिउ ट गिडगिडम ब्याना मागँट । “लानी डेउ रे सुगापङ्गखिया, कि मै बहियाँ डोलैबु ऽऽ”
ढ्यार चिज बस्टु माँङ्ग करट । माङ्गट माङ्गट गाउँक मनैन कचा डर्लरहंै । कुछ सिप नैसुझ्क ओइन्क ह्याँगा घुमैना हुइल ।
गाउँक मनै ओइन्क स्यावा सट्कारिम खटल रहँै । ढ्यार मान मर्जाट कर्क बिडाई कर्ल ।

गाउँक गाउँक मनै गिडक सहारम करल बाझाबाझके मटलब मै नैबुझसेक्नु । बरघरयक ह्याँगक बाट बुझ्ना महिन कर्रा परल ।

डाइ सम्झाइल रहि । “उ कर्लक गैया बेहर्लक हो हुँ । जब यी ढर्टि लोकम जल गिर छोरट, किसानन पानि बरसाइक लाग एक गाउँसे गैया और गाउँ बेँर्ह जइठ ।”

“गैया ट नैरहैं जे डाइ !” मै पुछ डर्नु ।
“गैया नेभेटैलसेफें, गैयक स्वरुप बनाख किसानन हरजुवा, फहर््वा, ह्याँगा, ज्या भेटैठ उ आपन कब्जा कर्ठ । कब्जा करल बस्टुभाउ छुटाइक लाग गिटक सहारासे जुझिक जुझा कर्ठ । टब पानि आइठ हुँ ।” डाइ सम्झैलि ।
यि सब बाट म्वाँर सोँचसे ढ्यार उप्पर रह । साइड ओहमार हुइ डाइ यि बाट भग्वानके बट्कोहीसे जोर्क फें सुनैलि ।

कटि उ जुगके बाट हो, भग्वान कान्हाँ आपन ग्वालनसंग गैया चह्राइ जाइट हुँ । कान्हाँसे अलौकिक शक्ति रहिन हुँ । उ छन्डिक छन्डिक खिढा करँट । टल्वँम लहुँइया गोपिनिन्क सारा लुग्रीलट्टा बस्या बोलाख उप्पर रुख्वक टिप्पम झुला डेहठँ हुँ । आपन बस्यक ढुँनसे सारा गैया गोठ्या डेहठ हुँ । खटरनाक जंगलि जिन्वार बस्यक ढुँनम मोहन्याँ लेहँठ । हुँकार खिढा ह्यारक लाग सब ग्वाला आपन पसपौहा ख्यार भुला जाइँठ ।

एक डिन्क बाट हो, ब्रह्मा भग्वान गैया हइखैलक ओर्से हाँक्क लैजैठिन । सब गैयन आपन कानिहौट्म बन्डि बनालेठ । ग्वालन गैया लेह जैठ । ओइन फें ब्रह्मा भग्वान बन्डि बना लेठिन हुँ । जे जाइट ओइन फें भग्वान बन्डि बनाक ढर्ठ । अस्ट करट करट सारा ग्वाला ब्रह्माके कैडमे फस गैल ।

आब पाला कान्हाँके रहिन । उ ब्रह्मा भग्वानठे गैल । सारा गैयन कैडिनसे भुखपियस्ल रहिन । कान्हाँह डेख्क सब गैया छटपटाइ लग्ल । बाँआ, बाँआ, ब्वाल लग्ल । एक ओर गैया करयाइल रहिन ट और ओर सब ग्वाला बन्डि बनाइल डेख्ख उ महाडुखि हुइल ।

कान्हाँह डेख्ख ब्रह्मा उहिन फें बन्डि बनाइ खोज्ल टब कान्हाँ आपन बहुरुपिया भेस बना लेल । ब्रह्मा भग्वान जहोंर हेरंै ओहँर कान्हाँ । उ कान्हाँह पक्र नैसेक्ल । उ जान डर्ल कि यि मामुली बच्चा नैहो ।

हार खाक उ सब गैया ओ ग्वालन बन्डिसे छुट्कारा डेल । ढ्यार डिनसे भुँखप्यास रहल गैया सब बाहेर पानिक लाग डनडनैल डौरगैल टब्बु पानि ढर्टिम कहुँ नैभेटैल । सारा गैया, बछ्या, बछ्वा पानि बिना प्याक प्याक होगैल । ग्वालन आपन गैयन्क हालट डेख्क सुर्टम परगैलिन ।

आब सब ग्वालन बरुन ओ इन्डरा भग्वान्क पुजा लगाइ डट्ल । मेरमेरिक फल्हार, पक्वान, भोजन भग्वानह चर्हैल टब्ब फें ना उ प्रसाड, भग्वान खैल नाट पानि बर्सल ।

यि सब करट डेख्क कान्हाँ आपन गैयर्वन सल्लाह डेल, “आझसे टुह्र यि इन्डरा ओ बरुन डेउटक पुजा कर छोर डेउ । ना ट यि टोहन्के भोजन खाइ आइ, ना ट उप्परसे पानि गिराइ, यि सब बेकार हो ।”

सब ग्वालन मन मर्ल पुच्ठ, “टब आब केकर पुजा कर्ना ट ?”
उ कठ, “आझसे टुह्र गोबरढन्के पुजा करो, टुहन्के यि पुजासे सुन्वाइ हुइ ।”
सब ग्वालन गैयन्क गोबरसे गोबरढन पहारके स्वरुप बनैल । सब ग्वालन गोबरढनके पुजा अर्टि सुरु कर्ल । मिठ्माठ भोजन, जंगलि फलफुल खोज्क चर्हैल । जट्रा चरहाँई सब कान्हाँ चुप्पसे खाडारै हुँ । उ सब डेख्क ग्वालन फें विश्वास लाग लग्लिन ।

“यि ट जट्टिक हो, हमार चरहाइल भोजन सब गोबरढन खा डार्ट । आझसे इन्डरा ओ बरुन डेउटक पुजा कर्ना बेकार बा ।” सब ग्वालन हाँ मे हाँ मिलैल ।

यि बाट नारडमुनी सुन डर्ल । उ हालिहालि इन्डरा ओ बरुन डेउटनठे चिब्लि खाडेल । “आझसे टुँहन्क पुजा नैहुई, सारा ढर्टि लोकमे ट गोबरढन्के पुजा कर लग्ल हुँ ।”

यि बाट सुन्क बरुन ओ इन्डरा डेउटा डिक्या गैल । उ आपन जलके शक्तिसे गोबरढन पर्वट्वा पुहाइक लाग हठ्या पानी बर्सैल ट कबु घोर्वा पानि ।

जल गिरट डेक्ख सारा ग्वाला सुरुम ट खोब फुँहाइट हुँ । आँक्खर ढर्टि जल पाइल । गैया बच्छरु पेटभर पानि पिल । ढर्टि जल ढ्यार पिअ नैसेकल । जल ढिर ढिर आपन बहाब बड्ल लागल । पाछ जलके बहावसे गैया बच्छरुन्क हट्या डेख्क चिन्टम हुइल । हालि हालि कान्हाँ आपन कानि अंगरिम गोबरढन पहार उठैल हुँ । सारा गैया बच्छरु, ग्वाला ओह गोबरढन्क पहारके सहाराम बचैल हुँ ।

पानि पाक ढर्टिलोक फेर्से हरेर होगैल । चारुवर माटि आपन बास छिट्काइ लागल । रुख्वम लौव टेम्ह्रि लाग लागल । फेर्से रुख्वा बरिख्वा आपन रुप फेर डारल । ठाउँ ठाउँ टाल टलैया, लड्या, खोल्ह्वा बह लागल । जिब जिन्वार, पसपौहा सब पानि पाइ लग्ल । फेर्से ढर्टि सुग्घर हुइ लागल ।

डाइ कठि, “आपन गैयन्क पानिक लाग कान्हाँ यि सब लिला कर्ल हुँ । ओह बिश्वासम आझफें मनै एक गाउँक गैया पकर्क बन्डि बनैठँ । छुटाइक लाग सजना गिटक सहारा लैक अर्जि कर्ठ । टब्बसे सजना गैना रिटभाँट लागल बा ।”
डाइसे मै पुछडर्नु, “डाइ यि बाट ट मै बुझ्नु, टब्बु फें जन्यावन मर्डनके भेसम काजे सपरल रठैँ ?”
डाइ कलि, “जस्टक कान्हाँह ब्रह्मा भग्वान पकर्क बन्डि बनाइ खोज्ल, उ आपन ढ्यार रुप बनालेल । जहोर फें कान्हाँ, साइड ओहमारसे हुइ सब जन्यावनफें आपन आपन भेस बड्ल्क गैया छुटाइ जैठ, टाकि ओइन फें कैड कर नासेकंै ।”

डाइक बाट्से मै भेउ पैनु । गैया बेहर्ना । मेघा लोट्ना । कान्हक बाललिला । मजबुर किसान सब मेरिक उपाइ जोर डर्ल टब्बु जल गिर्ना कौनो छाँट नैडेखाइट ।

डिनपर डिन खेट्वा डरैया हुइटि जाइटह । डरारा फाँट लागल रह । सारा ब्यार हर्ड्यार डेख्क किसान चिन्टम रहैँ ।
उ बर्खा, चैलहान बुडु सोँच बिमार परगैल । डेउखुँरान काकु आपन साँैकी समझ समझ गरझूल गैल । लौघरान बरापु सब पर्यार लेक काला पहार नामडेल । गाउँक ठँर्यन डेस जाइक लाग सल्लाह पार लग्ल । गाउँम आब मनै डुख बिमार पर्लसे डक्टार लैजैना मनै नैजुहैना हुइल ।

आब कौनो मेरिक बहना नैसुझल । कठ, मर्टा कानई कर्टा । गाउँक जन्यावन हरजुवा कँढ्या लेल । राट्क नङ्गट हर जोट लग्ल । अच्चभक, उ राट पच्छिउँ बंगालासे पचपच पचपच कर्या बडरि लौट लागल । चारुवर कैयाँकुच्चिल बिल्गाइ लागल । जोर जोर्से बडरि गुरगुराई लागल । जुर पनिह्या बयाल चल लागल । घामम खँराइल रुख्वा खर्को, खर्को डँहिया टुर डेहल बौखा । उ राट भारि मेघ बर्सल । सारा खेट्वा पानिक भुँखाइल, पेट भर्क पिअल ।

लग्ढार टिन चार डिन मेघबर्सल । कबु हँठ्या पानि ट कबु घोर्वा पानि । डिन्ख घाम डेख्ना सिहनि होगैल । सब खेट्वक गर्हा भरभर टल्या गैल । गाउँ उप्ट लागल । गल्लिगल्लि, ठिँहुनिसे उप्पर पानि आगैल । सब घरक पिस्नि बुरगैल । केक्रो केँवार आढा बुरगैलिन । सुँअरमाकर, छेग्रीभेँरि पुह लग्ल । बैह्यम पसपौहा सब आढा घ्याँचा निकर्ल बुरल बिल्गँट ।

गाउँक मनै किउ अटोल्यम सिउरट ट किउ आपन लर्का बच्चन लेक छाँन्हिम सिँउरट । टिकरा गाँउ ओर्से बराबरा भारा बर्टन, गगरि, बट्ला,पसपौहा भौँका, पुहटी आइटबिल्ग ।

सारा गाउँक मनै जीउ बचैनक सुर्टम । मेघ ठम्ना कौनौ छाँट नैडेख पर । मेघके गर्जलसे सब जे डरागैल । सँझ्या हुइ लागल रह । बरघरन्या बुडि नङ्गट ह्याँगा लेल निक्रलि । हुँकार आँगिम एकटाग ड्वारा नैरहिन् । नाक, कान सब बोँग्चि । टिक्लि, गुर्या, चुर्या सब हाँठ ग्वारा छुच्छ । हुँकार झोँटि फेक्रल रहिन् । एकडम रिसाइल अन्ह्वाँर, अभिनसम उ अन्ह्वाँर सम्झँठु ट डर लागठ । उ उल्टा ह्याँगा गर्लि । पानिम राटभर ह्याँगा पकर्ल ठहर््याइल रहि । पानि हुँकार ठ्याकन्से उप्पर घ्याँचा पुग लागल रहिन टब्बु फें उ हरेस नैखैलि ।

कचरक्क नैसुट्ख, डोसर बिहान होगैल । पानि ढिर ढिर सिमसिमाइ लागल । मकर मुट्टा पानि ठम्ह लागल । राटभरिक बर्सल मेघ ढिर ढिर ठ्याँकन, करढुन, जाँघ कर्टि फिल्लिसम होगैल । बैह्या, एक टाँरा जुन हुइटसम घटगैल । उ बहार किसानन्क ढ्यार नोक्सान करल । ढान पिसान, डाल चाउर, न्वान, ट्याल सब पुहा डेलिन । मुर्गि चिङ्ना, सुँअरमाकर सब मुआ डेलिन । गाउँऔर मेरिक गन्ढाए ।

बहारके पिरल किसानन फेर्को ब्यार गिरैल । रिनढन खोज्क आपन आपन खेटि सम्हँर्ल । डिनपर डिन लगाइल ढान पम्प लागलिन । खेट्वा ओ चारुवर हरेर बिल्ग लागल । किसान खुसि हुइल । आपन आपन ढान डेख्क फोहाँइट । गाउँक खबर सुन्क घर छोरछोर और ड्यासगैल ठँर्यन घर लौट लग्ल । कालापहार गैल पर्यार, आपन आपन घर आगैल । गाउँम फेर्को एकमेरिक रौनक आगैल । रामझुम्मर, महाभारट, बेङ्गटुर्या रानि, हिट्वक नाँचखोर राहरंङ्गिट कैख डुख बिस्राइ लग्ल ।


बरघरयक ह्याँगा

शेखर दहित

बर्दिया