लघुकथा
कथा भिट्टरके कथा
जेठ असारके महिना रहठ । गाउँ गाउँमे सत्यनारायणके कथा करवइना लहर चलल रहठ । पहलवानके भेभ्लाहे फेन कथा कह्वइना मन लाग जिठिस् । भेभ्लाहे निन्ड नैपरठिस् । मुर्गी बोल्ना जुन भेभ्ला बभ्नक् घर पुगजाइठ । डेखके बभ्ना डराइठ ओ पुछठ–कहाँ जाइटो भैया ? बरा राटी आगैलो । भेभ्ला कहठ–टोहानेठन आइल टँु बभ्ना हजुर । सत्यनारायणके कथा कह्वइना बा । सुनके बभ्ना सक्कु बात सम्झाइठ ओ पुजक् सामान जुटाइ कहठ । सुखके डिन कथा करे जैम कहिके पठाडेहठ ।

भेभ्ला घरे पुग्टीकिल पुजक् सक्कु सामान जुटाइ भिरडेहठ । टिसरा डिन सुखके डिन, माटीक् मेडी बनाके गैयक गोबरसे गोब्रा ढरठैं । सट्वा बना ढरठैं । बन्वँमसे पटाका काट्के फेन नान ढरठैं । सक्कु सामा–जामा करसेक्ठैं । साँझ होजाइठ । टुप्लुपसे बभ्ना आजाइठ । हलीहली पटाकाहे मेडीक् पुरुब गारढरठैं । कथा सुनुइया गाउँक् मनै अंगनाभर बैठ जैठै । बभ्ना सट्वासे जम्मा मेडी सजा डेहठ । कथा सुनैनासे पहिले भेभ्लाहे कुछ सिखाइठ ओ कहठ, बच्चो जब कथा सुरु होजाइ कलेसे जा मै कहम् ओहे कहोहो, जा डारे कहम् ओहे डरहो, बात मन्हो ।

बभ्ना कथा सुनैना सुरु करठ । लम्बा साँस लैके ढुटुवा फुकठ । कुछ बरबराइठ ओ कहठ–बच्चा बिचार करहो, सुरु हो गइल । भेभ्ला बभ्नक् कहल बात समझ लेहठ । जब मै कहम् ओहे कहोहो, जा डारे कहम् ओहे डरहो । बभ्ना बरबराके कहठ–फुला चर्हाउ । भेभ्ला फेन बरबराके कहठ–फुला चर्हाउ । बभ्ना कहठ–भेटी चर्हाउ । भेभ्ला फेन कहठ–भेटी चर्हाउ । बभ्ना सुनके रिसा जाइठ, जोरसे कहठ–मै जा कहम टब बच्चा टुँ ओहे डरहो । भेभ्ला फेन कहठ–मै जा कहम टब बच्चा टुँ ओहे डरहो । बभ्नाहे रिस लग्ठिस् रिसाके कहठ–कैसिन बच्चा हो टँु, मुहे मुहे लाग्टो, पिट्बु मै टुहिन । भेभ्ला फेन कहठ–कैसिन बच्चा हो टुँ मुहे मुहे लाग्टो, पिट्बु मै टुहिन । रिसके मारे बभ्ना भेभ्लाहे एक झापर मारठ । भेभ्ला फेन बभ्नाहे एक झापर मारठ । बभ्ना ओ भेभ्ला डब्नी भिर जैठै । छोरके बभ्ना भागे लागठ । डौरके जाइठ भेभ्ला पकरे ओ अपन जन्नीहे कहठ–हली नानरी बुर्हिया सट्वा बभ्ना भागटंै । बुर्हिया ढकियक् सट्वा लेहठ ओ बभ्नक् आघे पुगजाइठ । रिसाइल बभ्ना मारठ बुर्हियाहे कुडौवा लाट, बुर्हिया टो छेट्ना बिडोर सट्वइ किल कुल्वामे ।

डेखके कथा सुनुइयन केउ सट्वा लेहठ टो आउर सब भागजैठै । भेभ्ला अपन बुर्हियाहे कहठ–बरा कर्रा हो रि बुर्हिया कठा कर्वइना । आब नाउँ नैलेम । टब बुर्हिया कहठ, सट्वा बट्ना टो आउर कर्रा हो बुर्हवा, बात टो बाते हो लाट फेन सहे परठ ।
लाहुराम चौधरी
भजनी–९ पहलवान कैलाली