मैंयँक् प्रस्ताव
२०५६ साल । कलेजक पहिला दिन ।

पहिला दिन जो म्वाँर लजर एकठो लहरैटि रलक सुग्घर फुलम परल् । म्वाँर ग्वारा उहँर्य बहर्टि गैल् । मै कहोंर जाइटुँ कना महि स्वयं पटा निरह । माहोल चारुओंर मगमगाइटह । मै भावना ओ कल्पनम उर टहँु । मानांै मै बड्रिक उप्पर बिना डैनक मजाले सरसरह्यँट बयाल बहअस् उर टहुँ । मै जसिहँक आघ बहर्टि जाउँ बड्रि अपन्हे पाँजर लग्टि जाए । मै सँुइसे टर अइनु । चारुओंर रंगिबिरंगी फुलक बयिगम फेर्से उह एकठो सुन्दर फुला महि हेर्ने मुस्कुरैटि रह । मै पन्ज्रसे न्याँग खोज्नु । फुला म्वाँर हाँठक् लारीम आपन कोमल पट्टाले सुमसुम्या डिहल् । अचानक चसाकसे काँटा गरल् । मै होसम अइनु । म्वाँर हेर्टि रलक फुलारुपी मैयाँ कलास भिट्टर जास्याकल् रही । मै खालि लाल गुलाब फुलक पन्ज्र ठिंग ठह्र्याइल केल रहुँ । महि लाज लागहस करल् । चुपचाप टर मुरि करैल कक्षम पैठ्नु ।

हररोज यिह मेरिक माहोलम मै भुल्टि गैनु । हुँकाहार नाउँम मै गजल कविता लिख भिर्नु । हुकिन मै आपन किताबिक पैल्हा ओ अन्तिम पन्ना बनैनु । सिर्हनिक पन्ज्र सजाक ढर्नु । अजिबक माहोल बनल् आँजर पाँजर । मै कहुँ हरेर घाँसक फैलहर फँट्वम बैठल्हस लाग । कुछबेरम उ आइ । लाल बिलोजम गाढा निला मेरिक सारी पहिर्क आइ। गुलाबी मुस्कान सहित म्वाँर हाँठ पक्री । लजालु हेराइ, फुस्फुसैटि मुस्कान, चमकडार अन्ह्वाँर, डलकटि नेंगाइ, मौलार बोली । उ जब बोलि ट मै हुँकाहार लपलपैटि रलक ढ्याबरक गति अट्रा मजा लाग कि मै का कहुँ । मन भिट्टर प्रेमक राप पैदा ह्वाए । हो, जब हरेर फँट्वम आक जब म्वाँर हाँठ पक्री ओ सयर करी, महि लाग संसार मैह्यकेल पैल बाटुँ । मै हेराजाउँ हुकाहार मैयँम ।

समय बिट्टि गैल् । हुँकाहार सम्झनाम भुल्ना, सपना, कल्पना हररोज म्वाँर मानस्पटलम ठाउँ बनैटि गैल् । उ जहाँ जाइ मै फें निडेख्ना मेरिक पाछ पाछ जाइल करुँ । हरेक काम ओ कार्यक्रमम हुँकाहार नाउँ आघ सारुँ । पर्हाइ ब्याचलरक अन्तिम बरक्ष्स हुइल् रह । आब ट कलेज छोर्ना ब्याला होस्याकल् रह । उहमार फें हुँकहिनसे म्वाँर प्रेम आउर झंग्ल्यार हुइटि जाइटह ।

मै एकदिन सपनाक हुँकहिनसे खोब नाचल रहुँ । मै खासम नाच निजन्ना मनै, उ म्वार हाँठ पकर पकर नचाइटही । उ म्वाँर हाँठ पकर्क नचाइबेर हुँकार छाति म्वारम छुजाइन् । मै मड्होस होजाउँ । आँखि बन्द होजाए । मै लठ्ठ होजाउँ । असिक हुइबेर हुँकाहार साँस ओ म्वाँर साँस महा लग्घु होजाए । मै आपन साँसम हुँकहिन पाउँ । मुटुक् चाल बर्ह । हुँकहिन कसकसाक पक्रुँ । उ मुर्लुक्कसे हेरी । लजैटि, डौरटि आपन डगर लाग्गैली ।

हँुकहिन हरपल कल्पनाम पाउँ । हररोज सपनम भेटाउँ । हुँकहिन जाट्टिक भेटाइक लाग हररोज डगरिम आँखि बिछाउँ । कलेजम सब्से आघ पुग्जाउँ । घर घुमब्याला उ आघ आघ, मै पाछ पाछ नेंगी । हुँकार नेंगाई कट्रा मौलार । मसक मसक सुरटारसे नेंगी । हुँकाहार न्याँगल् पौलिक छापम मै आपन पौली ढर खोजु । हुँकाहार पौलिक छाप सुमसुमाउँ । जबसम् ऊ आघओंर हेर्टि नेंगी टबसम् मै हुकिनकेल् हेरुँ । जब पाछ बिलिटक हेरी ट म्वाँर मुरी झुकजाए लाजले । डगर कसिक कट पट्ट निमिल । टर जब उ आपन ढिपहर््वम पौलि टेकि ट पटा मिल घर पुग्गैली कैक ।

एकदिन असिन सपना पैनु । उ कभु फें भुलाइ निसेक्ना मेरिक सपना । हाँ मै, आपन घरक पिखाहुँ किताब लेल बैठल् रहुँ । उ म्वाँरठे अइलि । म्वाँर पन्ज्र बैठ्ली । आँजरपाँजर हमार घरक मनै रल्ह । मै डिन्चे ढक मन्नु । या कहि डर ओ लाज फें । मनो उ अट्रा ढ्यार मनैनक आघ एक्को लाज निमन्ली । महि अँगालो मर्टि कली, सुरज आइ लभ यु । गालम चुम्मा फें कर्ली । अट्रा कहटि कि उ कहोंर गैली मै पट्ट निपैनु । ओट्रा ढ्यार जन्हँक आघ असिक उँक्वार भिर्टि महि चुम्मा कर्डेलकम मै लाजले मर्गैनु । पुरा चिटचिट पस्ना बह लागल् । मै झसाकसे जग्नु । बिहानीक् चार बजल् रह ।

खै का हुइलिन् उ एकदिन आपन कापिक पन्ना चिठ्क फँकैली कलेजम । मै हुँकाहार हरचिजक ख्याल करुँ । मै हुँकाहार लिखाइ ह्यारक लाग मरुँ । मै हुँकाहार किताब ओ कापी छुना मन लाग । हुँकाहार लिख्लक पन्ना सुँघ्ना मन लाग । एकठो पन्ना चिठ्क पोक्र्याक जब फँक्ली ट म्वाँर मन ढसाकसे करल् । मै तुरुन्त लिह जाइ निसेक्नु । हुँकार आघ उठैना हिम्मत फें ट निरह । आउर जे का सोंचहि कना फें डर रह । एहोंर उहोंर नेंगुइयन कैयो फ्यारा किचुल डेल । उ पन्ना किच्लबेर किउ म्वाँर मुटु किच्लटा कनाहस् लाग । बरा मौका मिलाक उ पन्ना उठैनु चुप्पसे । घर जाक हेर्नु । अर्थशास्त्रक बिग्रल् हिसाब रहिन् । ठोर्चे गोड्ल रही । हिसाब गलत होक गोड्लसे फें म्वाँर लाग हुँकाहार लिखल् सुन्दर अक्षर रह । जौन म्वाँर लाग हुँकहिनसे साक्षात्कार हुइना माध्यम बनल् रह ।

उ पन्नाहँ मै पोंछ्नु । किताबिक ग्वाफम् मिलाक ढर्नु । उठ्टीकी ओ सुटब्याला उह हुँकाहार लिखाइ हेरुँ । मन सबुर ह्वाए । बड्रि खुल । बयाल बह लाग । संसार ओजरार लाग । मन फुरुंग ह्वाए ।

कलेज विदा हुइना एक महिना केल बाँकि रह । मै अँट्या स्याकल रहुँ । जब हरपल म्वाँर मनम बाटी, हररोजक सप्नम म्वाँरठें अइठी कलसे जरुर हमार बिचम बा कना लागल् । जब सप्नम कल्पनम उ असिक आक महि मैयाँ कर्ठि कलसे, जरुरफें जाट्टिक कर्ठी कना लागल् ।

मै बारम्बार आपन सपना बटैना कोसिस कर्ल रहुँ हुँकारठें । मनो कह निसेक्ल रहुँ । बारम्बार मै टुहिनसे मैयाँ कर्ठंु कना लागल् रह । मनो कह निसेक्ल रहुँ । कै फ्यारा आँखि टुम्क, साँस रोक्क कना कोसिस निकर्लक फें निहो । मनो हुँकाहार आघ पर्टिकी बड्रिहँ बयाल बहाइहस् कहाँ बेठेगान बहा डिह । मै ब्याकुल बन्टि जाइटहुँ । एकरोज रातभर सुट फें निसेक्नु । टब जुटैनु संसारभरिक शक्ति । ज्या परिपरी आझ ट आपन मनक बाट कैह्डारम् कनु । उ डिन मै आघ आघ नेंग्नु । साँस रोक्क, डग्रिम हँुकहिन रुक कनु । ओ कनु, रितु मै टुहिन मन परैठुँ । मै टुहिनसे भ्वाज कर चाहटुँ ।

माहोल शान्त । सुनसान ।

उ बरा डरगरसे उल्ट प्रश्न कर्ली, महि का जे मन परैली ? का डेख्ली ? म्वाँर जिउ, म्वाँर अन्ह्वाँर, म्वाँर सुन्दरता, बोली ब्यवहार या म्वाँर बिचार ? आखिर का मन परल ट महिसे भ्वाज कर चहटी ।

मै जवाफ डिह निसेक्नु । मै गाल पकर्ल रह्गैनु । मै समझसे बाहर होगैनु । वाकरबाद महि जिउ टंग्रना करिब पाँच बरस लागल् । मै निसेक्नु पाइ हुकिन् । मै निसेक्नु बनाइ हुकिन् । टभु फें, मै आभिन फें हँुकिन मैयाँ कर्टि रठुँ । भलहिँ उ करि या नाकरी ।

कबुकाल्ह आकल झुकल् भ्याँट हुइटि रहठ् । पुरान खाटि जागहस् करठ् । मुटु चस्कठ् । एक मन स्वाँचठ् हुँकिनसे असिहँक डगरिम या कहुँ ड्याख मिल्टी रह । एक मन कहठ् कभु भ्याँट ना ह्वाए ।
एकदिन असहँ अफिसक संघर्यनसे चिया पिक बाहर डग्रिम ठहर््याइल् रही । उ कहोंरसे अइली ओ पुछ्ली, ‘का बा सर हालखबर ?’

लजैटि बनावटी मुस्कान बाहेक कुछ ब्वाल निसेक्नु ।
सोम डेमनडौरा
राजापुर–२ जोतपुर बर्दिया