कैलाली कंचनपुरमे थारु महिला साहित्यकारनके हालखबर

सागर कुस्मी ‘संगत’
३१ भाद्र २०७८, बिहीबार
कैलाली कंचनपुरमे थारु महिला साहित्यकारनके हालखबर

साहित्य/अनुसन्धान
कैलाली कंचनपुरमे थारु महिला साहित्यकारनके हालखबर

थारु भासा साहित्यमे थारु साहित्यके इतिहास जट्रा लम्मा रलेसे फेन कैलाली ओ कंचनपुरमे थारु महिला साहित्यकारके इतिहास खासे लम्मा नैहो । इतिहासके पन्ना बिल्टैलेसे यहाँक् महिला साहित्यकार ओइनके उपस्थिति महा कम बिल्गाइठ् । पहिले जस्टे रलेसे फेन अब्बे भर कुछ महिला साहित्यकार ओइनके कलम कुछ निरन्तर ओ सक्रिय हुइटि गैल बटैं ।

वि.स. २०६० के दशक हेर्ना हो कलेसे यहाँ थारु साहित्यमे कुछ मजा ओ ढेर काम हुइल बिल्गाइठ् । छिट्कल थारु साहित्यिक समाज हसुलिया कैलाली, जिउगर साहित्यिक फँटुवा धनगढी कैलाली, हिरगर साहित्यिक बगाल धनगढी कैलाली, थारु लेखक संघ नेपाल धनगढी कैलाली लगायत संघसस्थाके ढेर योगदान बा । साहित्यहे संस्थागत कैना क्रममे यी संस्था ढेर भुमिका बटिस् ।

ओस्टके साहित्यके विकासमे यी क्षेत्रसे प्रकाशित हुइना साहित्यिक पत्रिकाके फेन बरवार भुमिका बटिस् । धनगढी कैलालीसे सागर कुश्मीके प्रकासन ओ सम्पादनमे लगटार प्रकाशित हुइटि रहल हरचाली साहित्यिक त्रैमासिक, निसराउ साप्ताहिक, ओस्टके कंचनपुरके थारु भासक पहिल पत्रिका सुमिरन बार्षिक पत्रिका, धनगढी कैलालीसे नियमित प्रकाशित हुइटि रहल पहुरा दैनिक पत्रिका ढेर लेखक जन्मैले बा । ओस्टके लक्की चौधरीके प्रकासन सम्पादनमे प्रकाशित हुइल हमार पहुरा दैनिक पत्रिकाहे फेन बिसराइ नैमिलि ।

यहाँ कैलाली ओ कंचनपुर जिल्लामे रहिके कलम चलैटि आइल थारु महिला साहित्यकार ओइनके सम्बन्धमे अध्ययन कैना क्रममे थारु महिला स्रस्टा ओइनके परिचयके आधारमे उहाँ लोगनके योगदनहे यी आलेखमे बयान कैल बा ।

सर्मिला चौधरी ‘सुष्टि’
२०४२ साल कार्तिक १२ गते बसौटी–३ बसौटी, हाल कैलारी–२ बसौटी कैलालीमे जल्मल सर्मिला चौधरी ‘सष्टि’ थारु साहित्यमे एक खन्गर महिला हस्ताक्षर हुइटैं । आठ कक्षामे पर्हेबेर २०६२ सालमे मनके फुला खण्ड काव्य कविता सं्रगह प्रकाशित हुइल बटिन् । ओस्टके उहाँके २०६४ सालमे दुःखके हल्कोरा उपन्यास फेन प्रकाशित हुइल बा । अझकल शिक्षण पेशामे आबद्ध होके साहित्यामे कलम निरन्तर चले नैसेकठुइन् ।

इन्दु थारू
धनगढी ७ कैलालीके इन्दु थारु फेन थारु भासा साहित्यमे हिरगर स्रस्टा हुइटैं । वि. स. २०४६ सावन १५ गते जल्मल इन्दु थारुके निलम्बित निबन्ध संग्रह २०७५ प्रकाशित हुइल बा । उहाँ निबन्ध, कविता ओ खोजमुलक लेख लेखनमे सक्रिय बटैं । हुँकार टमान पत्रपत्रिकामे फेन लेख रचना प्रकाशित हुइल बिल्गाइठ् ।

दिव्य प्रयासी
गदरिया–८ बनकन्डरीमे जल्मल हाल टीकापुर–७ राजीपुर कैलालीके दिव्य प्रयासी २०६५ सालमे मुस्कानके अस्रा कविता संग्रह प्रकाशित हुइल बटिन् । उहाँ अझकल टीकापुर कैलालीमे रहिके गजल लेखनमे सक्रिया होके निरन्तर कलम डौउरैटि बटैं ।

रविना चौधरी
खैलार–९ गन्जहुवामे जल्मल हाल भजनी ९ गन्जहुवाके रविना चौधरी गजल विधामे सक्रिया होके कलम चलैटी आइल बटैं । अझकल धनगढी कैलालीमे रहिके थारु साहित्यहे सेवा करटी बटैं । हुँकार ओंरी गजल संग्रह २०७१ प्रकाशित हुइल बा ।

साफी चौधरी
कृष्णपुर–६ सिंहपुर कंचनपुरमे जल्मल साफी चौधरी फेन सिर्जल मुक्तक संग्रह (२०७४) प्रकासित कैले बटैं । यी मुक्तक संग्रह थारु महिलासे लिखगैल नेपालके पहिल मुक्तक संग्रह हो । हुँकार बहल याद संयुक्त मुक्तक संग्रह (२०७५) फेन प्रकाशित हुइल बा । हुँकार गोरपासु निबन्ध संग्रह प्रकाशनके तयारीमे बा । मुक्तक, गजल, निबन्ध, कथामे उहाँ सशक्त रुपमे कलम चलैटी आइल बटैं । कंचनपुरके थारु भासाके पहिल पत्रिका सुमिरन पत्रिकाहे सम्पादनमे क्रियासिल स्रस्टा साफी चौधरीके लावा लावा पोस्टा अइना क्रम जारी बा । यी पोस्टामे समाजके यथार्थ, विम्व, राजनीतिक क्रान्ति, सांस्कृतिक चेतके रचना पाजाइठ् ।

कल्पना चौधरी
वि.सं २०४३ साल भादो २७ गते शुक्लाफाँटा नगरपालिका ३ जोन्हाँपुर कंचनपुरमे जल्मल कल्पना चौधरीक् उजरल घर डुवार (कथा संग्रह २०६२) प्रकाशित बा । कंचनपुरके महिला लेखकके यी पहिल पोस्टा हो । अझकल नेपाल प्रहरीमे जागिरे होके हुँकार साहित्य लेखन फेन सक्रिय नैहुइन् ।

फुट्कर लेखक
ओस्टके फुट्कर रुपमे कलम चलैटी आइल जानकी १ पठ्रहिया कैलालीके प्रतिक्षा चौधरी, घोडाघोडी–६ बसन्ता कैलालीके रीमा चौधरी, टीकापुर–१ एकतापुर कैलालीके पुर्णिमा चौधरी, गोदावरी–६ बरेहा कैलालीके सुजु कुस्मी, लगायत लावालावा स्रस्टा फेन गजल विधामे लोभ लग्टीक कलम चलैटी आइल बटैं ।

अस्टेके कंचनपुर जिल्लामे फुट्कर रुपमे लेख रचना लिखुइया फेन लेखक लोग बटैं । यहाँ कुछ लेखक लोगनके संयुक्त रुपमे प्रकासन करल पोस्टाके बारेम् फेन बयान कैगैल बा ।

बेलौरी–१० सडकघाट कंचनपुरके रविता चौधरी, बेलौरी–८ बिचपुरी कंचनपुरके शान्ती चौधरी यी डुनु जाने निबन्ध विधामे सक्रिया होके कलम चलैटी आइल बटैं । बेलौरी नगरपालिका ७ पौलाहा कंचनपुरके सानु चौधरीक् १० ठो गजल जेउनास (गजल संग्रह २०७२) मे छपल बटिन् । कंचनपुर बलौरीमे थरुहट आन्दोलनहे उचाइमे पुगैना हुँकार ढेर योगदान बटिन् । अझकल हुँकार साहित्य लेखन फेन कमे बिलगैठिन् । ओस्टके बेलौरी–५ महुलिया कंचनपुरके सरस्वती चौधरीक् फेन २० ठो मुक्तक बहल याद (मुक्तक संग्रह २०७३) प्रकासित बा । शुक्लाफाँटा ७ झन्डाबोझी कंचनपुरके सीमा चौधरीक् फेन बहल यादमे २० ठो मुक्तक छपल बटिन् । अझकल हुँकार फेन कलम लगटार नैचलठुइन् ।

कृष्णपुर २ देखतभुली कंचनपुरके लावा युवा स्रस्टा कलापती चौधरी मुक्तक विधामे कलम डौरैटि बटैं । कृष्णपुर ८ राजघाट कंचनपुरके ममता चौधरी फेन मुक्तक विधामे कलम चलैटि आइल बटि । हुँकार टमान पत्रपत्रिकामे लेख रचना छप्टी आइल बा । शुक्लाफाँटा–३ जोन्हाँपुर कंचनपुरके पुजा चौधरी ‘प्रकृति’ ओ गीता चौधरी ‘दृष्टि’के फुट्कर रुपमे लेख रचना लिखल बिल्गाइइठ् । बेलारी–५ रामनगर कंचनपुरके उर्मिला गम्वाँ थारु फेन कविता, निबन्धमे कलम चलैटि आइल बटैं । उहाँ टिनुजे काठमाडौंमे बैठके छुटपुट रुपमे कलम चलाइठ डेख्जाइठ् । नुकल छुपल अभिन बहुट स्रस्टा बटैं मने आृइने खुलके आइ नैसेकठुइँट् ।

झारनझुरुन

थारु भासा साहित्यके परगन्नामे रचना सिर्जना संगे टमान पत्रपत्रिकामे साहित्यक संघसंगठनमे महिला ओइनके फेन ढेर सक्रिया हुइल बिल्गाइठ् । जे जहाँ हुइलेसे फेन अपन सक्रियाता अन्सार कौनो ना कौनो माध्यमसे कलम चलाइल पाजाइठ् । अस्टके पत्रकारिताके माध्यमसे कलम चलुइया महिला पत्रकार ओ लेखक ओइनहे फेन सक्रिया डेख्जाइठ् । टमान पत्रपत्रिकामे फेन सम्पादन कैके किल नाहि महिला साहित्याकार लोग नारी जनजागरणके लाग करल योगदान फेन मुल्यांकन कर्ना लायक बा । महिलनके हक अधिकारके बाटमे किल नैरहिके थारु समाजके लाग विशुद्ध साहित्य सिर्जनामे केन्द्रित हुइना हो कलेसे महिला साहित्यकार अभिन आकुर उप्पर ओ सक्षम हुइसेकहीं । गन्टीके हिसाबमे कमे हुइलेसे फेन थारु साहित्यके यी परगन्नामे उहाँ लोगनके लेखनके डगर हिरगर बा । अझकल डेखपरल स्थापित ओ लावा लौझी साहित्यकार ओइनके साहित्य सिर्जनाके सक्रियातासे ओजरार भविष्यके संकेत हुइटी हुइटी फेन चिन्ताके बाट का बा कि अब्बाके समयमे प्रकाशित हुइटी रहल स्तरीय साहित्यिक पत्रिकामे थारु महिला साहित्यकारनके उपस्थिति सुन्य बिल्गाइठ् । थारु साहित्यिके फँटुवामे ढुरखम्बाके रुपमे रहल राष्ट्रिय स्तरके साहित्यिक पत्रिकामे महिला साहित्यकारनके रचना पर्हे नैमिल्ना दुःखके बाट हो ।

यिहे संगे स्थानीय परगन्नासे प्रकाशित हुइना समाचारमुलक पत्रिकामे फेन महिला साहित्यकारनके रचना कमे बिल्गाइठ । अब्बेक अवस्थामे महिला साहित्यकार ओइनके साहित्य जैसिन बौद्धिक क्षेत्रमे आघे बरहाइक लाग ओइनहे उच्च शिक्षा, मजा व्यवहार घरपरिवारसे सहयोगके जरुरत बा । ओस्टके ओइनहे साहित्यमे पत्रपत्रिका सघंसंस्थासे प्रोत्साहनके फेन जरुरत बा । स्थानीय ओ केन्द्र स्तरमे सघंसंस्थासे महिला लेखक ओइनहे मौका मिल्लेसे जरुर महिला साहित्यकारनमे फेन यी समाज ओ देशके लाग ढेर काम करे सेकहीं कना सैगर आस करे सेक्ना सम्भावना ढेर बा । चलि अपनअपन ठाउँसे सबजे अपन अपन डिडि बहिनियनहे साहित्यमे कलम डौराइक लाग अर्जि करि ओ अपनेनके फेन सेकटसम कुछ ना कुछ जरुर लिखि । धन्यवाद ।

(मोर यी छोट अनुसन्धानमे टमान बात छुटल हुइ । जानकार लोग जरुर बटाके मद्दत करहिं कना असरा करटुँ ।)

सागर कुस्मी ‘संगत’

कैलाली कंचनपुरमे थारु महिला साहित्यकारनके हालखबर

सागर कुस्मी ‘संगत’