भुरभुरासंग झुमल दिन

सानु चौधरी
३० फाल्गुन २०७९, मंगलवार
भुरभुरासंग झुमल दिन

संस्मरण
भुरभुरासंग झुमल दिन

थारू गीतबाँसम छुटहमसे मन पर्ना महि डस्या अइनासे पैल्ह करिब दशदिन आघसे नाच सुरु होए । गाउँम दिनभरिक काम कैख डट्करल सनझ्यक बेरी खैटिकिल नाच जाइ लाग हडबड हडबड सपरट दिदिहँुक्र महिफें मैफें पाछ पाछ नुकनुक जाउँ । दिदिक्सँग मगमगैना तेल ओ बटरफलाइ लगाक जब आफन घरसे बठन्याँवन गाउँक गल्लीम निकरना ट सलगाउँ मगमगाए । हमार गाउँ छुटिमुटी रलसेफे खै काजे हो जैह्याफें अंगना भरल नाच हेरुइया रहिंट । कभुकाल ट पानी पियाख डट्कर जाइ । बरबर बठिन्यन नाचट । हमार अडरीक बठिन्यन कभु नाचि कभु ट नाच हेरुइयन पानी पियइटि ठिक होए । आपनआपनगाउँसे मन्डरा लेल आइँट् । आपनआपन मन परल बठिनेनके आघ आघ मन्डरा बजाइबेर रात मुर्घी बस्लक पटा नैपाइँट् ।

मन्डरेन डस्या अइनासे पहिल दुई तीनचो मन्डरेन जाँर पिवैना चलन रह । दिनभर घोंघी मछ्छी मार जाइ । आपन आपन मन्डरेनक टबर्का बर्का मछ्छी मारट । मै ट मछ्छी मार नैजानु । सक्कुनके चप्पल बोक डिउँ । गोहिहुँक्र महि खिझ्याइट । टुँ आपन मन्डरेह का खउइबो ? कैख । सनझ्यक घर घरसे जाँर चाउर टीना न्वाँन तेल मेराक सक्कु बठिन्यवन मिलक महटान घर रिझाइ । मन्डरेन जाँर पियाइ । जाँर पियइलक् दिन डसंैह्या नाचसेफें छोकरा नाचफें नाँची । कभु ट रात बिटलक पत्ता निपाइ । बिहानक डिह्वा खेटवाम काम कर्ना रलसेफें राहरंगीट कना चिज बरा भारि मानल बाटँु मै । आउर अघट्यक नाचकोर बरा मैगर सैगर चैनार चम्पन रह । जब डस्या आइलाग ट गन्झर गन्झर नाचट । सक्कु गाउँ गाउँम अउरमेर चैनार गाउँ गल्ली लाग । महटान अंगना भर नाच हेरुयइन रहट । कभुकाल ट बैठ्ना डेना खटिया नैपुग । बैठना ठाउँ निहोक गल्लीम ठह्र्याकफें नाच ह्यारट । हमार गाउँक नाच नस्से मन पराडिहट । सक्कुजन ढिक्रहोक रात, रात बिटाइ पर्ना डसैंह्ंया गीतमध्ये एकठो महत्वपूर्ण गीतबा, जौन गीतहो कुइलरीयाह मुआकफें जिवाइक पर्ना ।

ढिक्री पुजक सेकके आपनसे भारी मनैनसे आशीर्वाद लेनाओ डौनाबेबरी माला घल्ना प्रचलन बा । डसैंह्या नाचमसे ढिक्रह्वाके रात विशेष रातहो । ढिक्रह्वा रात पाछ ढिउरम पाँच छ दिन किल नाच जाइट । डौनाबेबरी घालक ढिक्री खाखुक सप्रनु । बिहान पिट्टर नैडिहटसम भुटला चोंस नैहुइट् । पिट्टर डेना भात टिनम भुटला परजाइट कना हमार डाइ कहट । उह ओर्से भुटला बिन चाेंस्ल नाच जैना रह । लाहिक खरी ओ माटिले लहाइल भुटला खनखनार रह । एक्को नैचप्कना आप दिनके बास अइना स्याम्फु नैरह कि नैकिन सेक्जाए माटि, खरीले केल लहाइ पहिले । भुटला चप्काइक लाग मुहम घस्ना बटरफलाइ लगैनु । भौकमसे उजर गोन्याँझिक्नु । तारमसे कर्या पेटी झिक्कन हडबड हडबड गोन्याँ पेहनु । अंगनम सक्कु गोहिन अस्या लागटलह । मँजिरा हाँठम लेनु । डाइ मँजिरम लौव भुरभुरा लगाडेल रलही । काजेकि ढिक्रहोक रात अउर रातसे विशेष रात रहट । लालपियर काइल उजर मँजिरक भुरभुरा नाचबेर । पाछ बैठक नाच हेरुइयनके लिलहारी लिलहारी लरिन काहुँ । हम्र ट आपन ढुनम नाचटही ।

जबजब उ मेरीसे उ मेरी फ्यारा पुग लागि ट म्वाँर मँजिरक भुरभुरा तानहस लाग । पाछ बिलिटक हेरुँ किहुनै डेखुँ । गुरगुर गुरगुर नाच हेरुइया कसिक चिहिन्ना हो ? घरीघरी तानहस लागटह । फेर बिलिटक हेरुँ उ ट महि ह्यारक मार तानत काहँु । मै पटा निपैनु । तानत तानत म्वाँर मँजिरक भुरभुरा तान सेकल रलह । जब बिहान हुइ लागल ट, नाच हेरुइयन घरघर जाइ लागल रलह । भुवर बिहान हुइल ट एक बगार थारु खटियमसे उठक जाइ लागल रलह । एकठो थारुक पाइन्टक पाछक गोझेम मोर मँजिरक भुरभुरा जौन थारुम्वाँर आघ केल मन्डरा बजाइट । जबजब भौका छोरठँु ट उह मँजिरक भुरभुरा हेरठुँ । उह दिनके याद आइठ । डस्या आइबेर चैनार चम्पन लग्ना गाउँक गल्ली महटान अंगना सुनसान लागठ । मेरमेरिक गीतबाँस नाचकोर सब हेरागैल । बाँकी बात ट केवल उह हुँकार तान डेलक मँजिरक भुरभुरा केल । आझ सम्झठुँ आपन नच्लक दिन ट मनमे फेर टुफान आइसक लागठ । उ दिन आब कसिक लौटके आइ ? मनम सँघारल याद केल बाँकी बा । हमार नाचकोर, गीतबाँस, राहरंगीके दिन सब यादमे सीमित होगिल ।
सानु चौधरी
बेलौरी कंचनपुर

भुरभुरासंग झुमल दिन

सानु चौधरी

बेलौरी कंचनपुर