भोक्टा

शेखर दहित
२० चैत्र २०७९, सोमबार
भोक्टा

कथा
भोक्टा

जुग बडलगैल बस, कुछ चिज निंडक भेल्खम । कुछ याड, केवल याड बन्क डिमाग खाली टन्कट । डाइबाबनक डेखल उ सप्ना, निंडम रहगैल, कब्बु निंड नैखुलल । झनाझन जट्रा मुर्गी बोल्लसे, भिन्सर्य जट्रा ढेँकि कुट्लसे फें निंड भब्क्वाइ नैसेकल । सड्ड करनिंड्या सुट्ना डाइ आझ कुमकरनक निंड सुट्गैलि ।
डाइ डुइ जिउक रहि, आँरा खाइक लाग लक्लकाइल रहि । साइड ढिँर्हिक भिट्टरसे मै माँगट रहल हुइम । घरक घेँचसुरकलि मुर्गिन्याँ अँठ्रा लैसेकल रह । डाइ सद्द अँठ्रा झाँकझाँक मनम गनक आपन चिट बुझाइ हुँ ।

“यी मुर्गन्याँ चिङ्गनि निकारि ट बरा बरा मुर्गा बनैम, किउ आँरा पर्ना टेल्या बचैम ट किहुँ बिठा बनैम ।”
भारिनक कराक मुर्गीचिङ्गनि बेच्क घेँट्या लेना मनम ढर्ल रहि । पालट पालट भारि सोँर्या बनाक चार पाँच बेटसम् पठरु बेचमकहि ।
“कुछ पैंसा सँघार्क डुहानी गैया लेहम, डान्चे घरम लर्कन्क खाइकलाग ढरम आउर बचल भर मन्डिम बेचम ।” उ कहि, संघारल पैंसासे मल्कान लर्कनहस आपन लर्कन गाँउकबर्का स्कूलिमपह्र पठैम कहि । बाबा डान्चे झँक्खहर््या रलक ओर्से डाइक नम्मा सप्नम लठ्गोरी बझाडेहँठ ।

“ट्वार यी घेँचसुरकल्ली, सब आँरा घोँर स्याकट कि घोँलघोँल्हा कराइट । गर्मिसे सब भोक्टा ना होए ।” बाबक बाटम डाइ रिसाइ हुँ । “आगआग ना ट टिकहो टँु , ठेँगहा हुइबो टब, भोक्टा हुइ ।”
बाबक कर्रा परिन, डाइह खोब मनखुनाँइ । डाइ आपन प्याटम बाबक हाँठ लैजाक कहि, “हेरो ट, टुँहार लर्का, कैसिक ढिँरहिक भिट्टरसे टँगरि फँकाइटा । यी छाइ रहि चहा छावा, ढ्यारनक पह्राइ परि ।”
बाबाहँ डक्लाइ उ । आपनहस गोँगा भर बनाइ नैपैबो, सद्दभर आनक घर हर जोट्ना । डाइक बाटम बाबा कबुकबु डिक्याजाइट ।

“ना चोहर््या रि, ट्वार घरक मनै ट नै डेख्ल, हरजोट्वा पँैल्ह । चहा जैसिक पल्टि बाटँु काहुँ ।” बाबक बाटसे टकर पकर परजाइन । डाइ सुकसुकाइ लागि, बाबक सुफलैना कर्रा परिन् ।
डाइबाबनक छोटछोट बाट्म कबु लर्ना ट कबु मिल्ना, सद्दक खिँढा रहिन । डाइह सढाइल रहिन, कबु आमिल खैना लग्ना ट कबु कोरु हुँ । मै फें ढिँर्हिक भिट्टर आपन डुनियम रहँु, ढिरढिर आपन बैँह्या ओ टँगरि फैलटि रहुँ ।
डाइ कहि, “हमार सुखि पर्यार रह । ट्वार बाबा डिनभर किस्नान घर काम करठँ । कबु मिठमाठ चट्नीचुट्ना रल्हसे डोनिम पोक्र्याक लान्डेहट । अकेलि डिनभर ट्वार बाबक असरा हेरुँ ।” डिनभर भर महिन अकेलि कौवाइल डेख्क ट्वार बाबा कहँठ, “एक डुइ टहल कर्ना हो ट डिन कटट् ।” महिभर एक्को जाँगर नैलाग, खै काकर ।
ट्वार बाबा महिन ढ्यार मैगर मानँठ । किस्नान घरसे ठाह्रगोर अइटिकि, सारा म्वाँर ओ आपन लुग्गा भुवम् रिझाइँठ । बिचारा कट्रा उज्जर कराकरा ढँुइठ म्वाँर गोन्याँ । डाइक आँस टप्क लागल रहिन् । पिच्याइन बोली हुइ लागल रहिन । नाक पुगल आँस पोँछ्ली ओ नाक सुरुक्ली ।

“एकडम मेहनटि रहंै, हुँकार फें सपना रहिन्, सद्दभर आनक घर हरजुवा बोक्क नैबनि रु । किस्नान साँैकिक उप्पर साँैकीसे हमार जस्ट छोट छाँहिक मनै सद्द पुँछिम रहि जैबि ।” यि जिम्डारन सारन जोँकहस हमार रकट चुसाकर्हि, एक डिन यी सब रिट बडलक परि कहट । सारा डरैया खेट्वा हम्र मल्गर कराइ, चाक्कर मौजम हिक्र रजाइ करैं सारन ।

मल्कान सिर्वम काम कर्ना ढ्यार कमैयाँ बुव्रmहि सिर्वम डप्कल रहिजाइठँ । जिम्डर्वा ज्या कलसे फें सरसराइल सँखर डर्ना । ओम्नसे ट्वार बाबा बेँराइ ओहमार हुइ, जिम्डर्वा फुँट्ल आँख डेख नैसेक । बर्खा बुन्डि सहक मरमर काम कर्ना हम्र, ५, ६ बोरा मसिउरासे बर्खा ज्वार पुगाइ पर्ना । बरसडिन नैपुग्टि उप्परसे ठप्पन खाँैरहि लेह पर्ना । यह बाट्से ट्वार बाबा सद्द जिम्डर्वक सिर्वम बझ्ल रहँै ।
“ट्वार जरमल बरस हो छावा, ट्वार बाबाहुँक्र खेँन्ह्वाम ढानक रास उठाइटहँै । किउ बठा लगैनक भेल्खम रहँै, ट किउ पाल मिलैनम । सब जे आपन आपन सुम्रीम रहँै । ट्वार बाबा भन्याको जिम्डर्वासे ठोलिबोली हुइ लग्लिन ।”

ढ्यार घचिक ठोलीबोली हुइलिन् । जिम्डर्वासे सब हरुइन बाँझ गैल । साइड जिम्डर्वक कौनो उपाइ नैसुझ्लिस । आपन कोठ्र्याइ अन्सार डेहल । ठान्हक पुलिस बलाइक लाग ।
किउ ढान बट्टी बट्टी ठ्याकन पकर लेल । किउ रम्टम भुलगैल । किउ आपन बुव्रmीम लैजाइक लाग गँन्ज्या मिलैटी रहिगैल । एक घचि डुघचि कर्टि एक्क घचिम कब्रार लुग्गा घालल सिपैह्यन खेँन्ह्वा भर घेर लेल ।

जिम्डर्वा एक्कघचिम गाँर मिला लेहल । कमैयन्क ट बाट के ओनाइ ।

“मालिक साप ! चिन्ता न लिई बक्सोस, यी मु…थारुहरुलाई गोली हान्नु पर्छ । यिनीहरुलाई घर देउ, बर्ष दिन पुग्ने खाना देउ, अझै मालिकसंग जोडी भिड्ने ?”
ट्वार बाबक झुल्वा पकर्के घुचेटट डेख्क म्वार आँख मुनगैल । कैसालिक पिब्वाइल डैनाहा झुल्वा चाँइबाटि पार डेल । सबजे पालिक ओर्सि आपन आपन पाल्या बन्ढुकिक कुन्डासे प्याटि प्याटिगोँस लग्ल । ट्वार बाबक सिर, सब सिरुइयन मर्टि, घुचेट्टी लैगैल ।

मेह्रि मनैनक बोली किउ ओनैबे नैकर्ना । हमार रुइल, फिँफ्याइलसे कुछ उपाइ नैसुझल । उ डिन चुल्हक भाट चुल्हम रहि गैल । ढरढर ढरढर आँस बहकरल । ट्वार बाबइ मारट सम्झ्क । डुइ डिन पाछ बडलपुर्हान ट्वार बरापु ओ बिस्टान मन्ल्हा भैया केल लौट्क अइल ।

कै बर्खा आइल गैल । कै गुर्या अस्टिम्की आइल । मनै कै माघ लहा डर्ल । म्वाँर बाबा अभिनसम नैअइल । बाबक अस्या लागट लागट डाइक आँखक आँस ओरागैलिन् । आँखक टेँरा चिम्सा गैलिन् टब्बु फें बाबक बट्या ह्यार नैछोर्ली । ना ट जिम्डर्वा बटाइट ना ट रानपरोसके मनै बटैठ बाबक ठेकान ।

उ घटनासे जिम्डर्वा गाउँ आइ छोर डेहल । ओकर कोठर्वा सब भटाभुँङ्ग होगैलिस् । बर्खा डिनिक रब्बि बाली रट्ग्यान टौला सहर पुगाइठँ हुँ ।
गाउँ ढ्यार करोट लेहल । डौलटान पुर्वा जैना गुँहैढी सकि कि गल्लि पठ्रा बिछाक चाक्कर होगैल । जहोंर टहाेंर बिज्लिक टार झुलल डेखपरठ । आब ट गाउँ घरिम मट्टीटेल्हा डिया डेखक सिहनि । चौराहम भारिनक सेल्लर मिल गराक ढेकिँक टुक्रुङ्गझ्याङ्ग सुन्ना मुस्किल । डख्खिन चौकम डुकाने डुकान बैठ्क चक्लस होगैल् ।

छँपरा रहल घर, मनै सब उज्जरेभैल टीन छवाँ डर्ल । डान्चे गुड्गर मनै छट पिटापिटा डर्ल । साइकिल वाला भेड्डी सिउर लग्ल । डुइचार गोँइडाँगर जोट्ना किसान, कोड्रिह्वा टेट्टर जोट लग्ल । कुवँकपानी ढिँङ्गला गैल, आब सब्के घरघर नल्कि गरा डर्ल । गडौरी भरभर भारिनक मुवाइलसे डेस डुन्याँ बाट बट्कोहिक खवर लेह लग्ल । रेडु बजैना मनै आपन मुवाइलम गित भराभरा ओनाइ लग्ल । साडा टिवि हेरुइयन, चाप्पर टिवि भिटाम चप्टाचप्टा डर्ल, डेस डुन्याँ कमाकमा ।

बरस डिन जरावर सिवासिवा घल्ना जुग हेरैटि गइल । टर्नि बुह्र्यन नेहंगा छोरछोर बज्रहा मेक्सीम झिस्कर गैल । सब पटोर्ही बठिन्यन कुर्टा सुर्वाल, का का हो का का । ठर्यावन डैनाहा झुल्वा उप्टाउप्टाक बज्रहा भेस्ट रोज डर्ल । टायरक लटरा ओ कठ्वक पौवा घल्ना बड्डोन गड्डी चप्पलम ग्वारा छिरा डर्ल ।

जुग बिलटगैल, जबाना बडलगैल, टब्बु फें म्वाँर डाइक सप्ना घोलघालाहा आँराहस होगैलिस् । ना ट खाइ बन्ना, ना ट ओहिमसे चिंग्नी सिरजलिस् । जुग फेर्ना घरक गँरढ¥या, जिन्गीजिना सहाराक बट्या हेर्टि बाटि डाइ । डाइक सप्ना भोक्टा होगैलिन् ।

किस्नान घरक लर्कनहस बनैना सप्ना, डाइ भेँम्ह्रल रहिगैलि । सायड बाबा रने रट ट बाट कुछ और रहट कि । किस्नान बाबु रज्वकहस बोरिंङ ट नैपह्रैट, टब्बुफें सरकारी स्कूलिक मुह ट डँेखटुँ । कर्या अक्षर चिहिन्टुँ, और ड्यास इन्ड्या जैना अट्गर हुइटुँ ।

सायड म्वार डाईह सड्ड ढेब्रिम ट्याल नैडारक पर्टिन । हमार घरफें गुलुपझुलल रहठ कि, बर्खा बुन्डिम घरक छान्ही चुहक सारा राट डाइह जग्ल काट नैपर्टिन । हमारफें टेन्हा घर रहट । टरटिउहारम डुइचार जे नाटनट्कुर घरम गोचार सेक्टि । बर्सांै पुरान बाबक डेहल अड्ढिउन जरावर बडल्क ड्वासर घल्टि ।

बर्सौ डेखल डाइबाबक सप्ना आझफें ओह टुटल झोँप्रिम रहगैल । बडलल् ट ओह झोप्रिक कोरैबाटी, छाँन्हीक भुसभुसाहा खर । डाइक चप्टल ओसहर््वक माटि बडलल्, खट्यक अर्डावन बस । हमार लाग डिन पुरुव उठल कि पच्छिँउ, कहाँ बुरल ठेकान नैहुइल । औरक जुग बडल गइल, च्वाला फेरडर्ल टब्बु फें डाइ ओह सप्ना डेख्टी रठि । उहिन का पटा कि गैयन्के म्वाँल आझ नैरहिगिल ।

म्वाँर लराइ जिम्डर्वन्से नाइ, बल्कि सरकार चलुइयन्से बा । आपन पुगल ब्याल बरावर साेंचुइयन्से बा । यी मौजम रहल आपन रैटिन्क डेखभालके टनिक भर सुर्टा नैहुइन । कम्टिम जिम्डर्वन, गोरु जोट्हस जोट्लसेफें पेटभर डर्या हुइलसे फें रुखल सुखल अनाज ट डेहँै । घामसिटसे मुरि बचैना मरैया ट डेहैँ । आझ हमार आपन खुड्के पहिचान नैहो, खैना बैठ्ना ठेकान नैहो । पेटभर खाइक लाग मन टर्सट । एकजोर लट्टी बड्ल्ना जुग बिटट् । एक पट्टि डवाइ बुट्टी नैपाक गर्यम जाइक परट । हमनफें यी चाक्कर ढर्टिम किट ्मकोरा जस्ट जिना रहर बा । फट्कार खुलल् बडरिम आपन बैँह्या फैलाक, टाँग पसर्ना मन बा । आपन घर, आपन गाँउ बनाइक लाग गारा उठैना मन बा । हमन फे आपन गाँउ बनाइ सखैनम हौस लागट ।हमार जसिन भँुइयम चप्टल मनैनक कौनो पुछ्वार नैहो । ना ट हमार बोलि ओनैठ, ना ट बोल्ना पाल्या डेठ ।

शेखर दहित
बर्दिया

भोक्टा

शेखर दहित