पँचवा राष्ट्रिय थारू साहित्य सम्मेलनके मोर अनुभव

मान बहादुर चौधरी ‘पन्ना’
२५ असार २०७८, शुक्रबार
पँचवा राष्ट्रिय थारू साहित्य सम्मेलनके मोर अनुभव

पँचवा राष्ट्रिय थारू साहित्य सम्मेलनके मोर अनुभव
ओंरी डराइ
मानव सभ्यताके विकासक संगसंग हरेक जाति समुदायके भाषा, कला साहित्य, परम्परा, रहनसहन, संस्कृति, सभ्यताके विकास हुइ पुगल । भाषा, साहित्य, कला, संस्कृति कलक ट मनैन जोर्ना बलगर करी हो । नेपालफें एकठो भाषिक, सांस्कृतिक, सामाजिक, भौगोलिक रुपम विविधता रलक अनुपम सुन्दर देश हो । देशके जनसंख्याम चौठा हिस्सा अग्वाटल थारूफें सांस्कृतिक रुपम धनी बाट । हमार आपन भाषा, साहित्य, संस्कृति रलक कारण मौलिक पहिचान छुट्टे मेरिक रलक सबजन स्वीकर्ल बाट ।

एक ठाउँक् मनैनसे डुसर ठाउँक् मनैन जोर्ना सबसे बलगर मूल आधार कलक भाषा हो । ओहमार थारु भाषा, साहित्य, कला, संस्कृतिके विकास, संरक्षण, संवर्धन, प्रवद्र्धन कर्ना महान उद्देश्यले विगत २०७२ ठेंसे २०७७ सालसम थारु साहित्यिक अगुवा, अभियन्ता, अग्रज साहित्यकार, कलाकार, बुद्धिजीवि हुक्र थारु साहित्यिक म्यालाके नाउँसे सुरु कर्लक अभियान आब्बक अवस्थामा राष्ट्रिय सम्मेलनके रुपम अघारी बहर्टी बा । यह क्रमम वि.स.२०७३ बैशाख ३ ओ ४ गते दाङके घोराहीम, ओह बरस चैतके १९ ओ २० गते कैलालीके धनगढीम, २०७४ माघ ४, ५ ओ ६ गते बर्दियाके बर्हैयातालम, ओसहख २०७५ चैत २२ ओ २३ गते रुपन्देहीके मुर्गियाम ढुमढामसे हुइल । कोभिड–१९ के कारण २०७६ मोरङके विराटनगरम तय हुइल कार्यक्रम स्थगनले सम्मेलनके आयोजना हुइ निस्याकल रह । तर २०७७ सालम जसिकफें यी सम्मेलन रोक निहुइट् कैक थारु लेखक संघ नेपालके अध्यक्ष कृष्णराज सर्वहारीके समन्वयम अग्रज अभियन्ता एवम् साहित्यकार शुशिल चौधरी, सोम डेमनडौरा लगायतके विभिन्न जिल्लक् साहित्य अनुरागी हँुकहनके प्रयासम २०७७ चैत २१ ओ २२ गते कर्णाली प्रदेशके राजधानी वीरेन्द्रनगर–१० नयाँगाउँ थारु होमस्टेम पँचवा राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन सम्पन्न कैगिल ।

सम्मेलनके तयारी ओ छलफल
कौनोफें कार्यक्रम करक लाग योजना, व्यवस्थापन परिचालन महत्वपूर्ण रहठ । कार्यक्रमके उद्देश्य पूरा करक लाग स्थानीय जिल्लास्तरसे लेक केन्द्रसम समन्वय, सम्पर्क ओ खटनपटन आवश्यक रहठ । यी सम्मेलनके बारेम सबसे पैल्ह कृष्णराज सर्वहारीके सरसल्लाहम सोम डेमनडौराके संयोजनम २०७७ फागुन २४ गते राट्ख जुम मिटिङ कैगिल । कार्यक्रम काहाँ कर्ना कना विषय केन्द्रित रह । धेर जहनके सरसल्लाह अनुसार सुर्खेत प्रस्ताव कर्ल, सागर कुश्मी कञ्चनपुर करी कल, अन्त सम्भव नैहो कलसे काठमाठौँ तयार बा, तर सम्मेलन कौनोफें हालतम नैरोक्ना अडान ढर्ल । यी साल सुन्य अवस्था नैढर्ना हो कल । खास कैक अत्रा भारी राष्ट्रिय स्तरके कार्यक्रम सुर्खेतम कर सेक्जाइ कि नाइ कना प्रश्न रह । असिन कार्यक्रम कब्भुफें नैकैगिलक कारण मानसिक रुपम तयार ह्वाए नैसेक्ल रहुँ । ओहमार सुर्खेत कार्यक्रम कर्नाम अन्कनाइटनहँु । दुई चार दिनके समय मंगनु ।

ओसहँख फागुनके २६ गतेक जुम मिटिङमफें स्थान निर्धारणके विषय ओ काका विषय, प्यानलिष्टके सवालके बारेम छलफल कर ब्याला सुशिल चौधरी, बालिका चौधरी, सोम डेमनडौरा, दिलबहादुर चौधरी लगायतके संघरेन सुर्खेतम जो ढर्लसे मजा हुइ कना सुझाव आइल । यी विषयम फाइनल निर्णय करक लाग २९ गतेक मिटिङम निश्चित कर्ना रह ओह अनुसार मै सुर्खेतके थाकसके पदाधिकारिनसे फोन मार्फत समन्वय कर लग्नु । के खोज्छस् कानो आँखो कहसक् २९ गते थारु महिला सभाके प्रथम अधिवेशन रह । ठिक्क ओह अधिवेशनम मै राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलनके विषयम बात ढर्नु । थाकसके अध्यक्ष बेचुलाल चौधरीसे नैतिक समर्थन आइल, केन्द्रीय सदस्य मानबहादुर चौधरीफें ठिक बा स्याकटि कलसे करी कना बट्वोइल । सनिसरा महतम चाहिँ जसिकफें यी कार्यक्रम सुर्खेतम ढरही परठ कना बात आघ सर्ल । सुर्खेतम कार्यक्रम कर्ना विषयम कोइ ठिक हो कल कोइ अगुन ना छगुन बात बटोइल । महिला सभा गठन कैक हम्र पातलगंगक् सामुदायिक थारु होमस्टेके संचालक अध्यक्ष दिलबहादुर चौधरी, रामकृष्ण चौधरीसे भेटघाटके क्रमम गैली । उहाँ हुक्रफें सकारात्मक बात डेल । ओसहँख कर्णाली प्रदेश थारु होमस्टे नयाँगाउँके संचालक जेबि डेमनडौराकेठे गैली । उहाँफे सहयोग कर सेक्जिना बटोइल । करिब १५० जहन मेसम खानाके व्यवस्थापन कर सेक्जिना कल । असिक अन्य बुद्धिजीवि, थारु अगुवा, महिला हँुकहनसेफें छलफल कैगिल सबजनके आश्वासन सरसल्लाह अनुसार फागुनके २९ गते रातिक ८ बजेक जुम मिटिङम सुर्खेतम सम्मेलन ढर्ना टुंगो लगागिल ।

सम्मेलन तयारी ओ खटनपटन

वास्तवम मनैनके च्वाला पैबो ट कौनो ना कौनो पक्षसे जीवन जोर्गिल रहठ । मै फेन व्यक्तिगत रुपम एकठो पेशागत हिसाबसे शिक्षक हुँ । टब्बोपर फेन आफन पेशाबाहेक सामाजिक, सांस्कृतिक साहित्यिक क्रियाकलापम रुचि ढर्ठु । सायद ओहमार अग्रज दाजु डा.कृष्णराज सर्वहारी, सुशिल चौधरी, सोम डेमनडौरा, बालिका चौधरी लगायतके ढेर संघरेनके अर्जीह नाइ कह नैसेक्नु । हरेक कार्यक्रमह सफल बनाइक लाग सबसे भारी बात टिम बनाक कामके बाँडफाँड कैक कर्लसे सहज हुइठ । एकर लाग व्यवस्थापन, परिचालन ओ सञ्चालन कर्ना कमिटि बनाइ पर्ना जरुरी रहठ । ओहअनुसार कामके जिम्मेवारी भूमिका निभैलसे सजिलो कामके लोडफें कम परठ । कार्यक्रम सुर्खेत हुइना निश्चित हुइटी कि मै स्थानीय सरकारके जनप्रतिनिधि, प्रदेश सरकार अन्तर्गत विभिन्न मन्त्रालयसे आर्थिक सहयोग जुटाइक लाग व्यक्तिगत प्रयास सुरु कर्नु । केन्द्रसे कार्यक्रमके सेडुल, प्रपोजलके ड्राफ्ट कृष्णराज सर्वहारीसे मगैनु । प्राप्त प्रपोजलह काँटछाँट कैक तयार बनैनु ।

सुर्खेतके स्थानीय बुद्धिजीवि, थाकसके पदाधिकारिनसे समन्वय कर्टिकि मै सम्मेलनह सफल रुपम सम्पन्न करक लाग मूल व्यवस्थापन समिति बनाइक लाग केन्द्रक संघरेनसे समन्वय कर्टि चैत ८ गते बिहान्ख ७ बजे थारु कल्याणकारिणी सभा, थारु महिला सभा, थारु युवा सभा,कर्मचारी, विद्यार्थी लगायत बुद्धिजीवि समाजसेवी आदि सक्कुजहन निउँटा कैक संयुक्त बैठक ढैगिल । म्वार संयोजकत्वम पँचवा राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन मूल व्यवस्थापन समिति गठन हुइल । उ बैठकम सबजहनके विचार एकदम उत्साहित ओ सकारात्मक रलहिन् । सबजन यी कार्यक्रमह सुर्खेतके पहिचानसे जोर्ख बटोइल रलह ।

मूल व्यवस्थापन समितिके रोहबरम कामके बाँडफाँड कर्ना उद्देश्यले महिला सभाके अध्यक्ष राज कुमारी चौधरीक् संयोजकत्वम आर्थिक व्यवस्थापन उपसमिति, पार्वती चौधरीक संयोजकत्वम भोजन व्यवस्थापन उपसमिति, युवा सभाके अध्यक्ष दिलबहादुर चौधरीक संयोजकत्वम बास व्यवस्थापन उपसमिति, थाकसके सचिव जित बहादुर चौधरीक संयोजकत्वम प्रचार प्रसार उपसमिति, सन्तोष चौधरीक संयोजकत्वम स्वयम्सेवक उपसमिति मूल व्यवस्थापन समितिह सरसल्लाह डेना सनिसरा महतम, नोद नारायण चौधरी, पवनकुमार थारु, बेचुलाल चौधरी, जागुराम थारु सहित पाँच सदस्यीय सल्लाहारकार समिति गठन कैगिल ।

कार्यक्रमके प्रचार प्रसार थारु मिडिया लगायत स्थानीय पत्रपत्रिका व्यापकता पाइल । विभिन्न समिति उपसमिति गठन हुइटी कि चैत ९ गते महिला टोली, सल्लाहकार सहित तयार पारल प्रस्तावना पत्र उद्योग पर्यटन वन तथा वातावरण मन्त्रालयम पेश कर गैली । मन्त्री ओ सचिव दुनुजहनसे भ्याट नैहुइल । डुसर दिन सचिवसे तोक लगाक दर्ता करैली । विना योजनाके बिचम असिक पैंसा निपाजाइठ कैक फाँटके कर्मचारी आफन विवस्था बट्वइल । तर फेन दानदान कौनो शीर्षकम मिलाक प्रयास कर्ना आश्वासन केल मिलल् । पाछ सोधपुछ करट घरिम असिन कामले फाँटम नाअइहो कना खबर आफन जातिक थारु कर्मचारीन् मार्फत आइल । ओसहँख सामाजिक मन्त्रालयम फेन मन्त्रीसे तोक लगाक पेश कर्लि । पैंसै छैन । यस्तो प्रपोजलको कामै छैन । कैक फाँट महिला अधिकृत बरा कर्रासे बर्बराइल । पेश कर गैलक हम्र चक्वा गैली । स्थानीय निकाय वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाके मेयरसे फोनमसे बात हुइटी रह । मेयर भेटम्ला कह समय नैमिल ।

दिनपाट बिट लागल ओहँर केन्द्रसे आउर नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानसे जम्मा पचहत्तर हजारकेल मिलटा भाइ, कैक कृष्णराज सर्वहारी दाजु जानकारी करैल । दिनभर स्कुल पह्राउ खाली घण्टी हुइटी कि घनि मन्त्रालय घनि नगरपालिका ढैटी रनु । उपाय निलग्नासक् लागल थारु लेखक संघके व्यार्नरम सहयोग रसिद छपैनु । सहयोग रसिदह बिस बिस संग्याम विभाजन कर्ना सल्लाह थारु लेखक संघके सल्लाहकार दिलबहादुर चौधरी डेल । ओहअनुसार पवन कुमार थारुके पसलम बिहन्नी भेंट कैक पाँचठो ठेली २५ ठो संग्याम बँट्ली । पैंसा उठाइक लाग गाउँ गाउँम जिम्मेवार समितिक सदस्यन डेनु कहुँसे पैंसा निउठठो कना खबर आए । बैठ्ना व्यवस्थापनके लाग बास व्यवस्थापनके संयोजक दिलबहादुर चौधरी बैठकके दिनसे गायब होगिल । कुछ संघरेन यी पन्ना भाइक् टो हुइटिस् कना मेरके मानसिकताके कारण पैल्ह सहयोग कर्ना बचन डेहल मनैफें भट्क लग्ल । स्कुलसे छुट्टी हुइटी कि सल्लाहकार सनिसरा महतमह ढिरढिर्याम बैठाख गाउँ गाउँम छलफल कर्टि सहयोग माग लैजाउँ । जिम्मा लिहल समितिक संघरेन फोन करुँ । म्वार फुर्सद नैहो कना उत्तर आए । हरेक दिन सहयोग जुटैना कामम भैँभैँ भैँभैँ डौरटी रनु । दिनम दुईचार तालसम सर्वहारी दाजुसे फोन ह्वाए । यिहीसे आघ सम्मेलन रुपन्देहीम हुइल रह । अन्त कार्यक्रम करल ठाउँक का कसिन अनुभव बा कैक कैयो ताल रुपन्देहीक बम बहादुर थारुसे फोनम बात कर्नु । उहाँ हुक्र प्रदेश सरकारके सामाजिक मन्त्रालयसे साँढे दुईलाख पैलक बटोइल । तर कर्णाली प्रदेश सरकार हमार बात सुन्ना प्रयास नैकर । घनु घनु महिला सभाके टिम राजकुमारी चौधरी, निर्मला चौधरी, सनिसरा महतम, जागुराम थारुसे भेट करुँ । थाकसके सभापति बेचुलाल चौधरी संस्थाके छाप डेक चुट्टर झराक काठमाडौँम रेशम चौधरी रिहा करैना बा कैक केन्द्रीय कार्यक्रमम फसक् डेल । एहोंर संघरेनके साथ सहयोग घनिभूत रुपम निपागिल ।

स्वयम् पंक्तिकार ओ सनिसरा महतम गाउँ गाउँम जैना प्रचार प्रसार कर्ना बास व्यवस्थापनके लाग बट्वोइना करी । यह क्रम नयाँगाउँक थारु अगुवा बाँधुराम थारु, कल बहादुर थारु, बालकृष्ण थारु ओ जित बहादुर चौधरीसे बास व्यवस्थापनके विषयम घनिभूत रुपम छलफल कर्लि । उहाँ हुक्र बराभारी जिम्मेवारी बहन कैडेल कम्तिम ४५ जहनसम नयाँगाउँम पहुनन सुटाइ सेक्जिना व्यवस्था हुइल । लग्घक् कोनैठी गाउँम करिब १० जहनसम सुटाइ सेक्जिना बात सन्तोष चौधरी ओ बुद्धिराम चौधरी जिम्मा लेल, भानपुरम १० जहनसम सेक्जिना बात आइल । ओसहख तिलपुरम होमस्टेमफें १२ जहन बास व्यवस्थापन हुइना बात सामुदायिक होमस्टेके अध्यक्ष मोतिराम चौधरी जानकारी डेल । बाँकि पातलगंगा होमस्टेम आर्थिक व्यर्होना मेरके बास व्यवस्थापन कर्ना सरसल्लाह हुइल ।

निकास टोल विकास संस्था लौवस्ताके साधारण सभा कार्यक्रमम वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाके वडा २ के सदस्य सरिता चौधरीसे भ्याँट हुइल । उहाँ ओह ब्याला प्रपोजल लेक अइहो कुछ रुप्याके व्यवस्था मै करम कैक बट्वोइल रलही । ओह अनुसार तत्काल मै थाकसके सदस्य रमेश चौधरीसे प्रपोजल पठैनु । डोसर दिन तुरुन्त वडा कार्यालयम फोन कैक बलावा पठैल । उहाँ नगरपालिकाके कार्यपालिकाके सदस्य हुइलक कारण आफन कोषमसे करिब तिन लाख खर्च कर पैना अधिकार रहठ । उहाँ ५० हजार रकम डेना कैख वडाके सिफारिस सहित नगरपालिकाके कार्यालयम पेश कर पठैल । उहाँसे पचास हजार पैना निश्चित हुइल । उ दिन ठनिक राहत महशुस कर्नु । नगरपालिकाके सदस्यसे पचास हजार प्राप्त हुइलक कारण नगरप्रमुख देवकुमार सुवेदी एक लाख डेना तोक आदेश कर्ल । वीरेन्द्रनगर नगरपालिकासे जम्माजम्मी एक लाख पचास हजारके सम्झौता हुइल ।

लगभग कार्यक्रमके लाग रसिदमसे फेन आर्थिक संकलन जोर जम्मा कैसेक्ल रही । हमार व्यवस्थापन समितिक संघरेन ठेली कट्ना कर्रा बा पैंसा नैडेठ कना उत्तर मिल । ओहफेन महिला टोलीसे ज्यादा भरोसा मिलल । उठैना कामम बहुत आर्थिक संकलनम सबसे धेर श्री कृष्ण संस्कृत तथा साधारण मा.वि. इत्रामसे लगभग १५ हजारसे ध्यार उठैनु । बौद्ध ग्रामीण सहकारीसे अशोक चौधरी ओ निशु चौधरी १० हजारसे ज्यादा उठाडेल । खोलीगाउँसे लोक बहादुर चौधरी, ठौरीसे हरि चौधरी, लौबस्तासे रमेश चौधरी, बुदबुदीसे राज कुमारी, निर्मला, तातापानीसे पार्वती, संगिता, सुरज पटेनीसे अगुवा लालबहादुर आदि व्यक्ति हँुकहनके सहयोगम दानदान सहयोग उठल बा । लगभग जम्माजम्मी ४८ हजार रसिदसे उठैली ।

कार्यक्रम लचपचे लग्घु आगिल । डा. कृष्णराज सर्वहारी, सुशिल चौधरी कार्यक्रमके सेडुल फें तयार बनासेक्ल रह । ओह अनुसार कार्यक्रम सञ्चालनके लागफें छलफल कर्ली । रामकृष्ण चौधरीह अनुरोध कर्नु उहाँ अन्कनैल, कुछ तयारी निहो कल । पाछ सन्तोष चौधरी ओ मान कुमारी चौधरीह विकल्प खोजगिल । एहोंर मूल व्यवस्थापन समितिक सदस्य सचिव बल्गर भरोसा रलक संघर्या जित बहादुर चौधरी बेराम होख देउती नर्सिङम भर्ना हुइल सुन्नु ट कन्पट्टिम मारलसक् लागल । कार्यमक्रम हुइना जग्मा दुई दिनकेल बाँकि रह । सम्पूर्ण कार्यक्रम उहाँक होमस्टेम कर पर्ना रह । उहाँ बिमार रलक थाहा पैटी कि तुरुन्त अस्पतालम सनिसरा महतमसे भ्याँट गैली । उहाँसे बैठ्ख सामान्य बातचित हुइल । उहाँक् गोसिन्याँ चिन्ता नाकरो मामा हम्र व्यवस्था कर्बी कली । भात भन्साम लग्ना सरसमानके सूचीफें सक्कु जनाडेली । मनमन भगवानसे पुकारा कर्नु झट्टहे चुम्मर कराडेहो हमार जित बहादुर चौधरीहे ।

प्रचार प्रसार, चिठी बट्ना, व्यार्नर, व्याच, प्रमाण पत्र छपैना बाँकि रह । दिनभर स्कुल पह्राए जाउँ । सन्झ्या बिन्ह्या कार्यक्रमके तयारीक् लाग गाउँगाउँ खोब डौरु । रात्ख चिठीपत्र, हरहिसाव बाँकि काम कसिक कर्ना ? किही किहीसे भेट्ना सेडुल बनाउँ । घर परिवारसे बात कर्ना फें फुर्सद निह्वाए । जन्नी कभुकाल अस्ट कर्बो ट लर्कन्हक भविष्य बिग्री बाहारकेल ध्यान डेठो । सामाजिक कामम केल लग्ठो कह । जन्नीक बात फें स्वभाविक लाग चामचिम रहुँ । बिहन्निक निक्रल सन्झाख बसेरा लिह केल घर पुगुँ । कयौ दिन ट बिहानिक कल्वा होटलम खैनु । व्याच, व्यार्नर तयारी कर्ना कोहलपुरम रलक दीर्ग चौधरीके जिम्मा रलहिन लेकिन समय नामिल्ख सुर्खेतम छपैना कैख चैत १८ गते अइल । उहाँ हुकिहिन चिठी बट्ना जिम्मा डेनु । उहाँक् घर निर्माण हुइटी रलक कारण १९ गते दिनभर आफन कामम व्यस्त होगिल । जिम्मेवार संघरेन कामक जिम्मा डेनु तर उपस्थित होख कामम नैजुट्डेल । मै ओ सनिसरा महतम बिहानिक १० बजेसे रातिक ८ बजेसम व्यार्नर, व्याच, प्रमाणपत्र ओ अन्य सामग्री तयार पर्ली ।

२० गते बिहन्नी डा. कृष्णराज सर्वहारी ८ बजेक चिलगारीम काठमाडौँसे सुर्खेत आपुग्ल । पहुनन् स्वागत कर हम्र एयरपोर्टम पुग्ली । भाइ गाडीक् व्यवस्था करी कल कहुँ नैमिलल् । अटो रिजर्ब कैक नयाँगाउँक होमस्टेम आनखन खानपिन खुवैली । पुस्तक पर्दशनी स्टल, भान्साक मेस स्टल बनैना बाँकि रह । कार्यक्रम स्थल ओहर जैना मूल हाइवेठे स्वागत व्यार्नर टंगना, गेटम टंगना काम, सन्झेक लाग पहुनन खुवैना खाद्य, तरकारी, हलम सुटाइक् लाग डसना कम्बल साउण्ड सिस्टम हरेक चास कार्यक्रम स्थलम पुगैना, भन्सरेनके व्यवस्था यावत काम कर्ना क्रमम दिनभर भेड्डी बजारसे होमस्टेम ओहर डोहर सायद १० तालसे ढेउर हुइल हुइ । काठमाडौँसे सुर्खेत आइल डा.कृष्णराज सर्वहारी, वरिष्ठ साहित्यकार नयनराज पाण्डे, महेश विक्रम शाह ओ नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानके मातृभाषा विभागके प्रमुख लक्ष्मी माली सुर्खेतके पर्यटकीय क्षेत्र बुलबुले, काक्रेबिहार मन्दिर, देउती बजै मन्दिर लगायतके ठाउँ घुमक लाग गाडिक व्यवस्था कैडेउ कल । ओहर आफन काम ढेर बा का करुँ कसिक करुँ कना छटपटी लागटह । होमस्टे सन्चालक जित बहादुर चौधरी गाडिक व्यवस्था कर्ल । गाडीक व्यवस्था ट हुइल भि.आइ.पी. गेष्ट हुइलक कारण सुटक लाग होटल खोज्ना महा कर्रा परल । उहाँ हुक्र थ्रिस्टार सिद्धार्थ होटल, शुभ होटल बाहेक अन्त राम्रो सुविधा छैन कैख कह लग्ल । सारा सुर्खेतके होटल प्याक रह । मनकामना गेष्ट हाउसम व्यवस्था हुइल लेकिन गेष्ट नैमान्डेल । पाछ अप्नेहे कन्ट्याक्ट कैक निर्वाणा होटलम बास व्यवस्थापन हुइलिन् ।

टमान जिल्ला जिल्लासे पहुनन् नेंगलक खबर अइटी रह । एहँर बजारसे खाद्य, तरकारी तथा और सरसमान जुटैना कामम कर्टि गैनु । दिन्ख विद्यार्थीन् बलाख काम कर लगैनु, आधा काम कैक भाग्डेल । बिचरा बेमार मनै जित बहादुर चौधरी चित नैबुझिन् काहुँ । महीसे भुस्यायसक करठ मै चामचिम कामक लाग स्वयम् सेवक टिमह फोेनमसे बलाउँ नैआडेल । बिहान्ख नयाँगाउँक इन्द्र चौधरी ओ और एकजन एघचिक काम कैडेल । भतअ भतअ दिर्ग चौधरीसे नयाँगाउँम पाल टांग्क लाग बाँस माग गैली । इन्द्र चौधरी बाँसके व्यवस्था कैडेल हम्र बाँस गार्ख पाल टंगली ।

लगभग दिन्ख भात भन्सक् सरसामग्री सब जुट्या सेक्ल रलही । सन्झेक पहुनन बेरी खवाइक लाग भन्सरेन ३ बजे बलैल रनहँु, तर ४ बजे जुट्ल । भोजन व्यवस्थापनके संयोजक पार्वती चौधरी रलही । उहाँ एकदमै कडा अनुशासनम रैख कार्यान्वयन कर्ना स्वभाव बाटिन् । ओहमार भन्सक् कामम सहज हुइल । भन्साम भन्सरेनसंग बालिका चौधरी फें अत्यन्तै मजा भूमिका निभैली । खानपिन व्यवस्थापनम लगभग मजासे करसक् लागल ।

कार्यक्रमके आघक दिन सन्झाख कहाँ कहाँसे कठ्याक संघरेन आइल बाट कैक टिपोट कैगिल । टमान जिल्लासे आइल पहुनन कर्णाली प्रदेश थारु होमस्टे नयाँगाउँके अंगनाम गोलबद्ध होख परिचयात्मक कार्यक्रम ढर्ली । बर्दियाके दाजु सुशिल चौधरी भूमिका सहितके परिचय डेना, लेना कार्यक्रम आघ बह्राडेल । परिचयात्मक कार्यक्रम पाछ बेरी खैली । बेरी खाख सुट्ना व्यवस्थाके कैगिल । होमस्टेम महिला टोली बाँकि नयाँगाउँ ओ पातलगंगाम सुट पठैली । छविलाल कोपिला पातलगंगासे नयाँगाउँम रात्ख दुई ताल ओहरडोहर कर्ल । करिब रात्ख १० बजे ओहँर दाङक् टोली अइना खबर मिलल् । उहाँ हुक्र बिहन्नी पुग्ना खबर मिलल रह तर अचानक रात्खन पुग ब्याला सुटैना व्यवस्थाम ठनिक असहज हुइल । खुला हलम डसना ओ कम्बलम सुटैना बिस्टारा लगैली । पाछ नयाँगाउँक बालकृष्ण थारु दुईजहन आफन घर सुटाइ लैगिल । उहाँ घर पैलेहे ५ जन गिल रहल । असिक जेनटेन उ दिन व्यवस्था करट करट रातिक १२ः३० होसेक्ल रह मै रात्ख १ बजे घर पुग्नु ।

कार्यक्रम सञ्चालन प्यानलिष्ट छलफल
डोसर दिन बिहन्नीसे कार्यक्रमके सेडुल रह । ७ः३० बजे नास्ता खुवाक ८ बजेसे अफ समयम कथा, कविता, निबन्ध, उपन्यास लेखन कसिख कर्ना कना विषयम अन्तरक्रिया हुइल रह । मै व्यस्तताके कारण मजासे समय डिह नैसेक्नु । पाछ बिहानिक कल्वा खाक ११ः०० बजेसे औपचारिक कार्यक्रम रह । नगरपालिकाके मेयर बर्का पहुना देब कुमार सुबेदी ढिल उपस्थित हुइलसे फें कार्यक्रमह सरासर आघ बह्रागिल । बर्का पहुना करिब १२ः३० बजे ओहर अइल । कार्यक्रमम स्थानीय समाजसेवी, स्रष्टा हँुकहन लगायत विभिन्न जिल्लक स्रष्टा हुँकहन सम्मान ओ पुरस्कार प्रदान कैगिल । टमान जिल्लासे प्रकाशन हुइलक दर्जनौ पुस्तक संयुक्त रुपम विमोचन हुइल । असिक हमार उद्घाटन सत्र करिब ३ बजे ओहर ओराइल पाछ नास्ता पाछ प्यानलिष्ट छलफल कैगिल ।

प्यानलिष्ट छलफलके विषय अनुसार मोडरेर्टर विज्ञ हुँकनक बिचम घनिभूत रुपम बहस पैरवी हुइल । असिन छलफलले मै लौव अनुभूति कर्नु । सक्कु ओहर मै डौर पर्ना हुइलक कारण बहस मजासे सुन निपाउँ । पैल्हक दिन आख्यानको ओज विषयम मोडरेर्टर शेखर दहित, वरिष्ठ साहित्यकार महेश बिक्रम शाह ओ नयनराज पाण्डेसे प्यानलिष्ट छलफल करैल । यी बहसले एक मेरिक लिख्ति रलक मनैन ऊर्जा डेहल हुइ कनासक लागठ । थारु लोक संस्कृति ओ दस्तावेजीकरण कना विषयम मोडर्रेटर उर्मिला गम्वाँ थारु प्यानलिष्टम थाकस दाङके सभापति भुवन चौधरी, गोचाली पत्रिकाके संस्थापक भगवती प्रसाद चौधरी रलह । ओसहँख थारु गीतको बाटो कता ? कना विषयम अनिल कुश्मीके मोडरेर्टरमे प्यानलिष्ट संस्कृतिविद रंगकर्मी सुशिल चौधरी, गायक तथा नायक राज कुश्मी ओ लेखिका सानु चौधरी रलही ।

डोसर दिन बिहान्ख नास्ता खाख कवितावाचन सेसन रह । टमान जिल्लक् स्रष्टा हुक्र आफन आफन कविता, गजल, सुनैल । खाना खाक फेनसे प्यानलिष्ट छलफल कैगिल । थारु मानक भाषा लेखनशैली कना विषयम मोडरेर्टर सोम डेमनडौरा प्यानलिष्ट विज्ञम डा. कृष्णराज सर्वहारी ओ थारु आयोगके माननीय सदस्य भोलाराम चौधरी रलह । ओसहँख सुर्खेतमे थारु पहिचान गतिविधि विषयम बहस कैगिल रह । मोडरेर्टर सोम डेमनडौरा प्यानलिष्टम साहित्यकार मानबहादुर पन्ना, थाकस सभापति बेचुलाल चौधरी, केन्द्रीय सदस्य कृष्ण बहादुर थारु रलह । असिक विविध विषयम बहस छलफल पैरवी कैगिल । समग्रम १० बुँदे घोषणा पत्र फे जारी कैक पँचवा राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन कैगिल ।

पुस्तक प्रदर्शनी ओ उपलब्धि

हरेक कार्यक्रमसे टमान पाटो जोरगिल रहठ । भाषा साहित्यके जोरगिल यी सम्मेलनम फेन टमान जिल्लामसे प्रकाशित साहित्यिक पुस्तक, पत्रपत्रिका, खोजमूलक पुस्तक, लोक साहित्य आदि विविध पुस्तक प्रर्दशनीले लौव लौव किताब खरिद कैक अध्ययन कर्ना बराभारी अवसर रह । विशेष छुटम किनबेच हुइलक पुस्तक पत्रपत्रिका हमार लाग लौव अनुभुति रह । आफन घर अंगनाम ढेर मेरिक पुस्तक खरिद कर पैना सुनौलो अवसर सायद कम मिलठुइ । यी अवसर पँचवा राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन जरुर जुराइलसक् लागठ । यी प्रदशनीमसे सुर्खेतके सनिसरा महतम करिब ७ हजारके किताब खरिद कर्लक बात बटोइल । असहँख ढेर मनै आफन रुचिअनुसारके पुस्तक खरिद अवश्य कर्ल । यी फे कार्यक्रमके बराभारी उपलब्धिके रुपम लेह सेक्जाइट ।

निष्कर्ष

वास्तवम वेदव्यास कल बाट–काम करक लाग उत्साह, आँट ओ लगन (लगनशीलता) चाहठ भीरके आवश्यकता निचाहट । कहसक् जोन काम कर ब्याला सकारात्मक साेंच ओ मन लगाक कर्लसे सफलता प्राप्ति अवश्य हुइठ् । पँचवा राष्ट्रिय थारु साहित्य सम्मेलन सुर्खेतम करैना जोन जमर्को कैगिल यी बात ऐतिहासिक ओ गर्वके विषय फें रह । आझसम सुर्खेत जिल्लाम राष्ट्रिय स्तरके कार्यक्रम, सम्मेलन, सभा समारोह नैकैगिल रह । यी सम्मेलन कार्यक्रमह हम्र एकठो बराभारी अवसरके रुपम लेल रलही । सम्मेलनके उद्देश्य कत्रा पूरा हुइल कि निहुइल यी बात समीक्षाके विषय रहल तर विविध चुनौती बिचमफे सम्मेलनह सफलतापूर्वक अवतरण कैगिलक बातम दुई मत निहो ।

हरेक कार्यक्रमके उद्देश्य रहठ । यी सम्मेलनके फेन थारु भाषा, कला, साहित्यके बारेम अन्तरसंवाद कर्ना, थारु ओ गैर थारु स्रष्टाबिच अनुभव आदान प्रदान कर्ना, पुस्तक प्रर्दशनी, पुस्तक विमोचन लगायतके विविध प्यानलिष्ट बहसले युवा पुस्ता हुँकहन लौव ऊर्जा डिहल । लिख्ति रलक मनैन गाइडलाइन प्रदान करल । एकआपसके चिनापरिचयले आत्मीयता हार्दिकताके संगसंग एक डुसर जिल्लक अनुभव आदानप्रदान हुइल । स्थानीय बुद्धिजीवि कला साहित्यम योगदान करुइया एवम् थारु साहित्य निरन्तर कलम चलुइया स्रष्टा हुँकहन सम्मान पुरस्कारले अवश्यफें लौवलौव स्रष्टा हुँकहन गुड्गुडाइल । थारु स्रष्टा हँुकहन हौसला बह्राइक लाग थारु महिला लेखिका बालिका चौधरी ओ संस्कृतिविद सुशिल चौधरी आफन डाइबाबन नाउँसे व्यक्तिगत रुपम एक÷एक लाखके पुरस्कार घोषणा कर्ल यी फेन बराभारी उपलब्धिक रुपम लिह सेक्जाइठ । थारु भाषा, साहित्य कला संस्कृति संरक्षण संवद्धन प्रवद्धधन कर्ना कैख १० बुँदे घोषणा पत्र जारी हुइल बा ।

चाहे जौन मेरके कार्यक्रम या सम्मेलन ह्वाए उहीह सफल रुप सम्पन्न कैक उपलब्धिमूलक बनाइक लाग मन, बचन, कर्मले काम कर्लसे अवश्य पूरा हुइठ कना सन्देश डेल बा पँचवा राष्ट्रिय थारु सम्मेलन ।
मान बहादुर चौधरी ‘पन्ना’
वीरेन्द्रनगर २ लौबस्टा सुर्खेत
लेखक सम्मेलनके मूल व्यवस्थापन समितिके संयोजक रहिंट ।

पँचवा राष्ट्रिय थारू साहित्य सम्मेलनके मोर अनुभव

मान बहादुर चौधरी ‘पन्ना’

लेखक सम्मेलनके मूल व्यवस्थापन समितिके संयोजक रहिंट ।