कथा
ठगहरके खिस्सा
एकठो गाउँमे महा ठगहर मनैयाँ रहठ । उ सक्कु जहन ठग्टी रहट । उ गाउँक मनै ठगहरसे ठग्वा पाके हैरान हुगील रहिट । आपन गाउँक किहुफे नैबचैले रहट ठागके । जब फेन ठग्नै काम । कबु उहि ठग्ना टे कबु उहि । सब जहन परिसान करले रहट । गाउँक मनै हैरान होके एक दिन ठगहरहे गाउँसे निकार डेठीस । उ एकडम अकेली होजाइट । कहाँ जाउँ का करु होजिठीस । बिल्कुल रणभुल्लमे परल रहट । ना घर ना डुवार । भिजल गिडारहस घनु एहोर घुमे टे घनु ओहोर । काम ना डाम घुम्ना काम किल रही जैठीस । एक दिन उ आब औरे गाउँक मनैन ठग्ना जुक्ति निकारट ।

एक दिनके बात हो । ठगहर बरवार बन्वामे जाके डग्री टर एकठो झंखारा बरवार रुख्वा टरे पंैसा बिछैले रहट बिल्कुल डगर हिट्कले । ठीकके पर एकठो मनैया घोरवकमे बैठल कुडरुस कुडरुस डौरैटी आइट । आइट आइट उ घोरवा वाला मनैया ओहै ठगहरके ठन पुग्जाइट । ठगहर रुख्वा टरे पैंसा बिछाके रुख्वामन चिहुरल रहठ । ठगहर पुगट टे रुख्वा टरे पंैसा बिछाइल डेखट । उ पंैसा बिटोरे घोरवक मनसे टरे उट्रट । टब ठगहरवा रुख्वक् उप्परसे उट्रट । टब घोरवा वालाहे कहट । लानी मै अपनेक् घोरवा पकर डीउ । अपने पंैसा बिटोरी । टब घोरवा वाला मनैया कहट आपका नाम क्या हे । ठगहर कहट घोराले गवा । घोरवा वाला मनैया पंैसा बिटोरे लागट टे ठगहर घोरवा लेके भाग डेहेट । घोरवा वाला मनैया रुइ लागट । घोरा ले गवा, घोरा ले गवा कहिके गजब रुइट । मनै कठीस काहे रुइटे टै । टब उ कहट घोरा ले गवा । टब मनै कठै अरे अपन घोरवा रहिहीस टे नैलैजाइ । खाली घोरा ले गवा कठे । अरे ओ उसका घोरा नही ठा ओ टो हमार घोरा ठा । असिक कोना । ओकर नाउँ का हुइस टे । घोरा ले गवा । घोरा ले गवा कहु नाउँ रहि । कमसे कम ओकर नाउँ टे पुछ लेना रहे मजासे । टब घोरावाला कहट उसने एहि नाम बताया था मुझको । आप कैसिक खोज्बे उही ? घोरा ले गवा कहिके खोज्बे । सब मनै ओस्टे कठीस । उ रुइटी रहट । रुइट रुइट कहाँ टक रुइ । टब जाके उ चलट घोरवा खोजे । जोहोर लेके गैल रहट ठगहर ओहोरी खोजे चल डेहेट ।

ठगहर घोरवा लेके जाइट जाइट कुछ डुर पुगट । कुछ डुर पुगट टे डग्रीमे एकठो जनेवा ओ ओकर छाइहे डेखट । टब ठगहर फेन ठग्ना सोच लेहेट उ जनेवाहे । ठगहर कहट कहाँ जाइटो टोहरे छाइ डाइ । टब जनेवा कहट– हमरे बन्वक् पार गाउँमे जाइटी पहुनी खाइ । टब ठगहर कहट– चलो बैठो मोर घोरवामे । मै टुहिनहे जहाँ जाइटो उहाँ पुगा डेम । टब जनेवा फे कहट ठिक बा । बन्वाफे लम्मा बा हमरे डराइट फे रहि । ठीक्के हुइ हलहल पुग जाब कठै । टब ठगहर कहट बैठो । जनेवा आगे बैठे जाइ लागट टे ठगहर कहट टै नै आगे अपन छाइहे बैठा टब टै बैठीस कहट । जनेवा अपन छाइहे घोरवक् उप्पर बैठाके सेकट टे ठगहर घोरवा मचाके चल डेहेट । टब जनेवा कहट अरे जैटी जैटी अपन नाउँ टे बटाके जा । टब ठगहर कहट मोर नाउँ हो बिहा डम्डा ले गवा । टब जनेवा रुइ लागट बिहा डम्डा ले गवा कैह कैह । जौन मनै वहाँ पुग्ठै ओहे मनै पुछठीस टै काहे रुइटे कैहके बिहा डम्डा ले गवा बिहा डम्डा ले गवा कैहके । अरे साडी करबे टे अपन छाइक् टे उ नैलैजाइ । अरे मै साडी नहि कराया । उसका नाम हे बिहा डम्डा ले गवा । टो अइसा बोलो ना कहिके मनै चल डेठंै । टब उ जनेवा फेन ठगहरके खोजीम चल डेहेट ।

ठगहर दुई जहन ठाग लेहेल । आब आउर किही किही ठागट कना आउर टरे सम पहरबी टब पटा चली । टब जाइट जाइट डोसर दिन बिहानके कल्वा जुन ठगहर ढोबीघाट पुगट । ओहाँ ढोब्याहे घिबिर घिबिर घनु कहोर घनु कहोर हेरट डेखट । उ ढोब्या झुन अपन जनेवक असरा हेरट कल्वा डेहे आइटा कि नै कहिके । अइसेबेर टे हलहल कल्वा डेहे आ जाए । आझ अभिन काहे नैआइठो । ढोब्या असरा हेरट हेरट मिच्छा जाइट कब आइ कहिके । टब ठगहर कहट जाइ अपने कल्वा खाइ मै अपनेक् कपरा ढोके सुखाइ डारडेम । टहलुक अपने कल्वा खाके आजैबी । टब धोब्या कहट ठिक बा टे अपने मोर कपरा हेरडेबी । बरु मै जाउ कल्वा खाइ जाउ कहट ओ ठगहर के नाउँ पुछट । अपनेक् नाउँ का हो संघारी कहट । ठगहर कहट मोर नाउँ हो आझ डे गवा काल ले गवा । ए ठीक बा टो आब मै जाइटुँ कहिके ढोब्या चल डेहेट कल्वा खाइ । ढोब्या कल्वा खाइ जैटी किल ठगहर ओहाँ रहल मजा मजा कपरा बिटोरट ओ लेके चल डेहेट । उ कपरा ढोइ का ढोइ । कपरा सुख्वाइ का सुख्वाइ । उहि टे मजा मजा कपरा चाहल रठीस । सब मजा कपरा लेके चल डेहेट ठगहर । ढोब्या कल्वा खाके आइट टे ओहाँ अक्को सुघुर सुघुर नैरहल कपरा किल डेखट । जम्मा पुरान ओ पट्पटाइल ग्याज्यांग गुजुंग करल कपरा किल डेखट । टब ढोब्या फे रोइ लागट आज डे गवा काल ले गवा कैह कैह । जे जे भेट हुइठीस सक्कु जे पुछठीस काहे रुइटे कना प्रश्न । टब उ कहट काल डे गवा आझ ले गवा । अरे अपन कालिक डेहेल कपरा आझ लैजैही नै टे नै लैजैही । का टोर लक बचाके रखहीं । अरे उ बात नैहो । मोर कपरा चोरी हुइगील । एकठो मनैया ठाग लैगील । ओकर नाउँ हुइस काल डे गवा आझ ले गवा । अरे टो इ बोलो ना । खाली टुुम टो काल डे गवा आझ ले गवा बोल्ठौ । ढोब्या काल डे गवा आझ ले गवा कैह कैह रुइट ओ चल डेहेट ठगहरके खोजिम ।

ठगहर अपन लाग घोरवा बना लेहेल । जन्नी (गोसिन्या) फे बना लेहेल । मजा लत्ता कपरा बना लेहेल । आब चलल् मजा घरक् खोजीम । खोजट खोजट खोब सेठ रहल घर पुग्गैल । ओकर लरकापरका कोइ नैरठिस । जस्टे खोजट ओस्टे भेटा जाइट । टबसे उ सेठके लरका बन्जाइट । सेठवाहे कहट आब मै यहै काम करम ओ खैम आउर यहै बैठम कहट । घोरवा वाला मनैया खोजट खोजट जनेवक ठन पुग्जाइट । जनेवा खोब निराश रहट । उ कपार मुरी टरे झोकरैले बैठल रहट । टब घोरवा ओला मनैया कहट अपनेक का हुइटा असिक डग्री टर अक्केली निराश बैठल बटी । टब जनेवा कहट मोर असिन असिन हुइल बा । एकठो मनैया मोर छाइले उठाके लैगिल कैहके पूरा कहानी सुनाइट अपन बात । टब घोरवा वालाफे सुनाइट । डुनु जहनके एकके खिस्सा रठिन । डुनुजे एकसे दुई होजाब टे आउर मजा कहिके डुनुजे खोजे चल डेठंै । ओस्टके ढोब्याहे डग्रीमे भेटैठंै । ढोब्याफे अपन कहानी खिस्सा सुनाइट । दुईसे तीन हुजिठंै । तीनुजे खोजे चल डेठै । खोजट खोजट खोजट खोजट एकठो गाउँमे बा कना पता पैठंै । तीनुजे जाइट जाइट जाइट जाइट साँझके पुग्ठंै ओहे गाउँ । सिहरल जीउ पुग्ठंै टे जम्मा जे मिच्छाइल रठंै । ठगहर कहट अपनेनके सिहरल बाटी रातफे हुगील बा । बरु एक रात आझ यहै बैठजाइ । तीनु जहन पहुना मरजाद खाना खवाइट । जाँर डारु पिवाइट माछमच्छी खवाइट । मजासे सुत्ठंै । ठगहर सुत्नासे पहिले कहट कि आझ जे पठरीम मुटी ओ हेगी कलेसे काल बिहानके डटके पिटाइ खाइ । सुत्टीकिल खोब मजासे निदा जैठंै । सिहरलके मारे जम्मा जे हलहल निदा जिठैं । ठगहर खरी भिजाके ढरले रहट । जम्मा जे निडैटी किल सबके गाँरीमे खरी ठप्ठ्या डेहेट । जब अढ्ढा रात हुइट ढोब्यक निंद खुल्जैठीस । ढोब्या अपन गाँर छाँमट टे गिल गिल भेटाइट । मै हेग मरले बटुँ काँहु कहिके अपन संघरियाहे जगाइट । संघारी मै हेग मरनु टब घोरवा वाला मनैयाहे जगाइट टे ओहो छाँमट टे ओहे मै फे हेग मरले बटँु कहिके कहट । टब अपन संघरिया जनेवाँहे जगैठैं ओस्टके ओहो कहट मै फे हेग मरले बटँु । अब्बा टे यी घरक् सेठ्वा ओ ठगहर हम्रिहिन मारी । अत्रा महँगा बिस्तारामे हेग डेले बटी । टब जाके उहाँहुक्रे पिट्वा पाइक डरे भिन्सरही बिना किहु बटैले भाग डेठंै अपन घरे । अपन कुछ सरसामान नैलेके भागजिठंै । आउर चिज टे हम्रे भेटा जाब किन लेब कठैं उ दुईजे । जनेवाँ झुन कहट मोर छाइहे फेन कहु ना कहु बिदाइ करनै रहे । यहै छोरके चलजिम बरु मै यहाँ मार खैनासे बचजिम ओ बेइज्जत हुइनासे बचजिम कहिके ओहो अपन छाइहे बिन लेले चल जाइट ।

टबसे ठगहरके जिन्गी मजासे गुजारा चले लग्ठिस । उ मजासे नैठागके सेठवक् छावा बनके मजासे जिन्गी गुजारट । अपन भविष्य उ ओहै बना लेहेट । टबसे ठगहरके जिन्गी मजासे चलठिस । खुसहाल जिन्गी जिएट । टो पाठक् संघरियो अट्रै हो खिस्सा कहानी । हँसिया लेबो कि बेंट ? बेंट । टोहाँर ओ मोर सदादिन आउर जिन्गी भर भेंट ।
दुर्जन कुमार चौधरी
कैलारी–६, बेंडौली कैलाली