चत्तुर कौवा ओ छल्लु गिदार

फुलाराम चौधरी
१७ मंसिर २०७८, शुक्रबार
चत्तुर कौवा ओ छल्लु गिदार

कौनो समयमा बरा बन्वम एकथो चित्रा और एकथो कौवा मित्वा मिलाकन बैठत् । चित्रा रुख्वक तरओर कौवा जुन्हक रुख्वक डँरियम बैठ । चित्रा बडा सोझ दिलक रह । ऊ कौवा ज्या कलसे फेन करुइया तयार रह । ऊ बन्वम घाँसपात खाकन आपन मनका बैठ्लक ओरसे खौब ठूल्ह हुइल रह ।

एक दिनिक बात हो । चित्रा बन्वम घाँस चरतह और यहोर ओहोर घुमतह । दुरहिसे एकथो गिदरा ऊ चित्राहन देखल । उ चित्राहन देख्ति की आपन योजना सोच दारल । ऊ मनमन सोचल, यदि यी चित्राहन मुवाय पैलसे, खोब मोट मोट शिकार खाए मिल्ने रह । मुले चित्रा एकदम भारी और गिदरा एकदम छोटी हुइलक ओरसे उहिहन मर्ना हिम्मत नै पर्लिस । यदि उ मार जाइत कलसे चित्रा एक सिंह झम्काक मार दिहुइया रह । ऐसिन असम्भव हुइलक ओरसे पहिल गिदरा चित्रतसे मित्वा मिलैना विचार करल ।

दिनक ठारह दुपहर । चित्रा अपन मन परल बडा बडा घाँस भेटाकन चरतह । उ समयम गिदरा चित्रक लग्ग जाकन कहल, ‘राम राम हो दादु ।’ चित्रा फेन दृष्टि गिदरक ओर लगाइल और जवाफ देहल, ‘राम राम भैया ।’

गिदरा– तुहार हाल चाल आज काल्ह कैसिन बात दादु ?

चित्रा– चिक्कन चिक्कन बातु हेर भैया ।

गिदरा– तुँ आज काल्ह कहाँ रथो ?

चित्रा– तैँ के हुइते, और कहाँ से अइले ?

गिदरा– मै गिंदरा हुइतु, मोर यी संसारम और कुइनइ हुइत । मै ओसेहक घुमल करथुँ ।

गिदरा कहति गैलस, ‘मै दादु से मित मिलैना चाहतु ।’ अत्रा सुन्ति कि चित्रा सोझ मनक रहलक ओरसे उ फेन आपन सँग लन्ना मन कै दारल । सन्झ्याक कौवा गिदरा हन देखके चित्रासे पुछल, ‘ए चित्रा दाजु, अपनक सँग के आ रहल हाँ ?’

चित्रा कहल, ‘याकर कुइ नइ हुइतिस् । ओहमार यी फेन सँग बैठबु कैहक आ रहल ।’

कौवा कहल, ‘हत्तेरी कब्बु नै चिन्हल संघरिया फेन तुँ का कर नन्लो ?’

चत्तुर गिदरा ओठ्ठहे बैठक सक्कु बात सुन्ति रह । उ झोक्काक कहल, ‘तु फेन त एकदिन असहेक बिना चिन्हल रहल हुइतो । बहुत दिन सँग सँग रहत रहत पो आज असिन चिन्हल जानल हुइल बातो । मै फेन असेहेक आज से रहम त चिन्हल जानल हो जैबु ।’

कौवा विचारा पंछिक बात का कर । अत्रा सुनल त मनमन कहल, ‘तुह्र जानो । मोर का हुइ’ कहिक चुपा रहल । आब चित्रा, गिदरा ओर कौवा रोज्ज दिन एक ठाउँ मे बैठ लग्ल ।

दिन बितत् गैलस् । गिदरा ओ चित्रा रोज दिन घाँस खोज बन्वम एक सँग जाइ भिरला । एक दिन गिदरा चित्राहन कहल, ‘चित्रा दाजु हो । मै एकथो खेत्वा देख्लु बातुँ । जेहिम बाली खोव मजासे फरल बात । चलि आज ओहरे जाइ ।’ चित्रा ओकर बात मान्दरल । दुुुनु जान ओह खेत्वा और चलदेल । चित्रा पाकल बाली खाकन खोव मजासे अघाइल । एक दिन खाइल त ऊ परच गैलस् । असेहँ कन, हुक्र दुनु जान रोज उह खेत्वम बाली खाए जाइ लग्ल ।

एक दिन अखोरिया चित्रा हन देखल । उ मनमन सोचल, यदि यी चित्राहन मार पैलसे त मिठ शिकार खाए मिल्ने रह । अत्रा कहिक उ और दिन खाभर लगाइल । चित्रा बाली खाए गइल, गिदरा फेन सँग रह । चित्रा खभ्रम बाझगैलस् ओ लटपटाक गिर परल । आब उ अपन संघरिया गिदरासे प्रार्थना कर लागल, ‘अरे गिदरा भैया । आपन दाँत लेक यी जालहन काटक महिहन छुटा ।’

मुले यहोर गिदरा आपन योजना बनाइटह । चित्राहन अखोरिया मारी कलसे हाड वाड त अवश्य बगाइ । ओत्र लेक फेकी तम्दवार तीन चार महिनक सामा हो जाइ । गिदरा मनमन अस्टक सोचल ।

गिदरा कहल, ‘आज अतवार हो । मै अतवारिक वरत बैठ्ठुँ ओ जाल जुन्हुँक सुरिक नसक बिनल बात । ओहमार मै यी खाभर कटनाम असमर्थ बातुँ ।’

आव चित्राहन आफत् लगलिस् । ओकर सहारा करुइया कुइ नै ठहरल । गिदरा उल्टे ठोरिक दुर जाक दपक गैल ।

यहोर कौवाहन छटपटि परलिस् कि चित्रा आम्हिन लाग फेन ऊ डेरा पर्ना रुख्वा थे नै पुगल कहिक उ चित्रक खोजि कर चल देहल ।

आखिरम ऊ चित्राहन खभ्रम बाझल देखल ।

कौवा कहल, ‘देख्लो दादु, इ गिदरक चलाखी । मै त कहि देल रहुँ कि बिना चिन्हल सँघरियक पाछ ना लागो । अबा फेला पर्लो ?’

अत्रा सुनल त चित्रा बडा जोर से लजाइल । का कर कि इ काममे उहिसे गल्ति हुइल रहिस् । दोस्र कौवा आपन सल्लाह देहल, ‘चित्रा दादु हो, आब यहीम तुँहार बँच्ना एकथो उपाय बात । मोर कलक बात मन्बो ट मै बताउँ ।’

चित्रा कहल, ‘चाहे जसिक हुइलसे फेन महि बचैना कोशिस करी । मै त बात मनुइया तयार बातु । मोर ज्यान बचा देबो कलसे ।’

गिदरा ना सुने कहिके कौवा खुसुरफसुर चित्रक कानेम बट्वाइल ।

***

आब कौवा ओठेहे उपर रुख्वम बैठल बात । गिदरा ओठेहे दपकल बात ओ चित्रा जुन्हुक खभ्रम बाझक ढन्माइल बात । तिन्हु जान ओठेहे बात ।

अखोरिया दुरहीसे चित्राहन धन्माइनल देख्क बडा खुशी हुइलस् । उ ओठे जाक चित्रक सिंह पकरक हिलाइल त ठेत्कार ठेत्कार भेटाइल । का कर कि चित्रा कौवक बात मन्ल रह । अखोरिया चित्राहन मारक लाग बडा भारी मुजुंर लगैले रह । चित्राहन मरल बात कहिक ऊ मुंजुर सुजुंर भुइयम ढरल ओ चित्रक आँगमसे खाभर छुटाइ लागल । जस्ह, खाभर छुटाक बिहोर लागल, तस्ह कौवा काउँसे बोलवो करल कि चित्रा उठ्क भागल । अखोरिया उठाइल मुंजुंर चित्रहन मारक लाग । चित्रक पाछ मुजुंर लब्दाइल । गिदार ओहरीय दपकल रह । चित्राहन झुक्क मुजुंर जाक गिदरकम लागल ओ गिदरा मर गैलस् ओ चित्रा भाग देहल । कौवा फेन पाछ काउँ काउँ कर्ती उड् गैलस् । अखोरिया पस्ताक रैह गैलस् । पाछ बर्बराइल, चलो चित्रा नै मिलल् ट गिदरा ट मिलल् ।

चत्तुर कौवा ओ छल्लु गिदार

फुलाराम चौधरी